W 2019 roku przypada 55 rocznica pierwszego wydania powieści Janusza Przymanowskiego Czterej pancerni i pies, która stała się kanwą serialu (reż. Konrad Nałęcki) pod takim samym tytułem (1966-1970). Dzisiejsi odbiorcy zdają sobie sprawę z tego, że tak książka, jak i film bardzo luźno są powiązane z realiami historycznymi, a tropienie nieścisłości historycznych mogłoby stać się przedmiotem osobnych badań. Nie jest to jednak celem organizatorów konferencji.

Mając świadomości owych luźnych związków z faktami i realiami historycznymi, nie można zaprzeczyć, że powieść, a w jeszcze większym stopniu serial, wpłynęły na świadomość i myślenie kolejnych pokoleń nie tylko młodych czytelników i widzów, którzy od początku lat 60. XX wieku z zafascynowaniem śledzili losy załogi czołgu o numerze bocznym 102, czyli „Rudego”. Czy można tu mówić jedynie o wpływie? A może należy to nazwać wyraźnym kulturowym piętnem? Szukając odpowiedzi na te pytania, zamierzamy z uczestnikami konferencji zastanowić się, na ile Czterej pancerni i pies ukształtowali sposób myślenia Polaków o historii II wojny światowej i relacjach polsko-radzieckich. Jak powieść i serial wpłynęły na formę naszej pamięci historycznej?

Chcemy także zapytać o obecność tej powieści i serialu w przestrzeni kultury. Dziś Czterej pancerni i pies nie mają tej siły oddziaływania, co w latach 70. czy 80. XX wieku, ale warto zbadać, jak wpłynęli na polską kulturę. Co pozostało m.in. po Klubach Czterech Pancernych, przedstawieniach teatralnych, komiksach, plakatach czy swego czasu powszechnie znanych wypowiedziach serialowych bohaterów.

Kreśląc tak szeroką perspektywę badawczą zapraszamy do udziału w konferencji przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, a zwłaszcza: historyków, literaturoznawców, socjologów, medioznawców, filmoznawców, teatrologów, językoznawców, historyków sztuki, politologów, kulturoznawców, historyków idei. Mamy nadzieję, że wśród zaproponowanych poniżej perspektyw badawczych odnajdą Państwo intrygujące obszary wymagające rozpoznania i zbadania. Proponujemy podjęcie m.in. takich problemów jak:

• recepcja powieści Janusza Przymanowskiego i serialu w reżyserii Konrada Nałęckiego w kraju i za granicą (krytycy, czytelnicy, widzowie),

• wydania i wznowienia powieści, obieg czytelniczy,

• relacja powieść – serial,

• Czterej pancerni i pies na tle innych powieści oraz filmów o tematyce wojennej,

• rola i znaczenie powieści i serialu w formowaniu pamięci historycznej,

• prawda historii a rzeczywistość ukazana w powieści i serialu,  

• przemilczenia i białe plamy w Czterech pancernych i psie,

• relacje polsko-radzieckie w powieści i serialu,

• geopolityka w powieści i serialu (np. antycypacja pojałtańskiego kształtu Europy)

• Czterej pancerni i pies jako źródło historyczne (świadectwo epoki PRL, warsztat filmowy lat 60.),

• powieść i serial jako narzędzie propagandy (narracja historyczna, powieść w dydaktyce szkolnej),

• obraz ZSRR, Polski (ziemie wyzwolone) oraz hitlerowskich Niemiec w powieści i serialu,

• problematyka etniczna i narodowościowa w Czterech pancernych i psie (Polacy, Rosjanie, Ukraińcy, Kaszubi, Ślązacy, Kresowiacy),

• wzorce kulturowe w powieści i serialu (m.in. role społeczne, wizerunek żołnierza, relacje damsko-męskie),

• powieść i serial jako fenomeny społeczne (Telewizyjny Klub Czterech Pancernych, kluby lokalne, wystawy, spotkania, rekonstrukcje, kolekcjonowanie),

• „kultowość” powieści i serialu (gry i zabawy, wpływ na język),

• Czterej pancerni i pies w różnych formach udostępniania (przeźrocza i klisze, filmy na VHS, DVD, na kanałach internetowych),

• powieść i serial jako źródła inspiracji (komiksy, plakaty, pocztówki, figurki kolekcjonerskie, przedstawienia teatralne, piosenki, wiersze, gry komputerowe),

• pamięć o filmie w przestrzeni publicznej (tzw. szlaki pancernych, obiekty muzealniczo-wystawiennicze),

• Czterej pancerni i pies jako punkt odniesienia dla działań wystawienniczych, muzealniczych, edukacyjnych,

• nowe odczytania powieści i serialu (krytyka feministyczna, studia postkolonialne, geopoetyka, animal studies, zwrot narratywistyczny).

  Formularz zgłoszeniowy można pobrać pod adresem: 

  https://drive.google.com/file/d/1ajDHBegvX_qX8ev6NRHA8T7RKfcwvH0g/view?usp=sharing 

  Kartę uczestnictwa prosimy nadsyłać do 31 marca 2019 roku pocztą mailową na adres: pancerni2019@gmail.com