The frame problem. Problem ramy (odniesienia) w filozofii i w kulturze


MINIONA -

Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4

Zwykle w analizie problemu filozoficznego poddaje się refleksji centrum danej kwestii. Jednak okazuje się, że analiza ta zawsze jest osadzona w pewnym, choć często nieartykułowanym wyraźnie kontekście interpretacyjnym. Jednym z nich może być założenie niezmienności własności sytuacji mimo dokonującego się w niej procesu działania. Rama zubaża, redukuje, ogranicza, ale zarazem umożliwia poznanie, daje wyposażenie natywne. W tym sensie jest czymś pierwotniejszym i nie tym samym, co paradygmat czy struktura. Rama to „pojęcie pływające”, rama jest elementem pośredniczącym, rozdziela łącząc, zamykając scala, wyodrębnia, ale i wtapia, integruje wedle całościowego porządku. Jest niewidzialna w dwojakim sensie: (1) jako ograniczenie poznawcze (Popper); (2) na skutek przezroczystości, jak język w znaczeniu nośników (truskawka u córki Gadamera).

Współcześnie sygnalizowany the frame problem - problem ramy (ramy odniesień) wypłynął z badań nad sztuczną inteligencją (problem reprezentacji, rachunek sytuacji). Jednak okazało się, że może zostać on uogólniony i sformułowany w szerszym kontekście epistemologicznym. Zdaniem współczesnych filozofów (np. Jerry Alan Fodor, koncepcja języka myśli) „problem z ramą idzie głęboko; idzie tak głęboko, jak analiza racjonalności”. Problem Hamleta: „kiedy przestać myśleć?” jest taką interpretacją ramy, w której staje się on „problemem Hamleta widzianym z perspektywy inżyniera”.

W logice pojawił się problem relacji między wyróżnianiem formuł bezpośrednich a określaniem formuł im towarzyszących. Uporządkowanie tej relacji wymagało wprowadzenia „aksjomatów ramowych” i dalszych dookreśleń: „prawa bezwładności” (przykład prawa, którego nie można zmienić), odniesienia się do monotoniczności logiki klasycznej i propozycji niemonotonicznych formalizmów rozumowań (tu konieczność odwołania się do tzw. najwyższych zasad myślenia).

The frame problem postrzegany jest w zakresach refleksji humanistycznej. W teorii literatury do kompozycji świata przedstawionego używa się powszechnie terminu „kompozycja ramowa” do wyrażenia stopni przedstawienia fabuły (jej zwielokrotniony chwyt prowadzi do kompozycji szkatułkowej). Podobnie podstawową rolę w teorii komunikacji i komunikologii pełni analiza kontekstów i konsytuacji. W językoznawstwie wyróżnia się ramę modalną wypowiedzi (komponent znaczenia zależny od komunikacyjnych zdolności użycia). W edytorstwie i księgoznawstwie korzysta się z terminu „literacka rama wydawnicza”. Możliwy jest obraz bez ramy, lecz wtedy traci na wyrazistości. Czyżby zatem rama nie tyle określała zawartość, co determinowała jego wyrazistość?

Zapraszamy do wspólnej debaty filozofów, kulturoznawców, literaturoznawców, historyków, socjologów, przedstawicieli kognitywistyki i innych specjalności nad jednym z najważniejszych fenomenów wyposażenia człowieka.

Opłata konferencyjna wynosi 400 zł i obejmuje koszt jednego noclegu, posiłków oraz dofinansowanie druku publikacji pokonferencyjnej. Na wpłaty czekamy do 20.09.2019 r. Dane do przelewu: Raiffeisen Bank Polska SA, 23 1750 1035 0000 0000 1301 1378. Właściciel konta: Uniwersytet im. J. Długosza, 42-200 Częstochowa, ul. Waszyngtona 4/8. Proszę podać swoje imię i nazwisko; tytuł wpłaty: konferencja „Problem ramy odniesienia”. Zgłoszenia i abstrakty o objętości ok. 1 strony (najprościej mailowo, organizatorzy zastrzegają sobie prawo oceny i selekcji abstraktów) prosimy kierować do 30.06.2019 r. na adres:

 

W imieniu Komitetu Organizacyjnego      

                                                                                                                         Instytut Filozofii

dr hab. Maciej Woźniczka, prof. UJD                                                                  Uniwersytet im. J. Długosza

Instytut Filozofii UJD w Częstochowie                                                                 42-202 Częstochowa, ul. Armii Krajowej 36A

m.wozniczka@ujd.edu.pl                                                                                                

 

www.filozofia.czest.pl    www.ifsp.ajd.czest.pl    http://filozofia.net.pl    https://philajd.wordpress.com






Źródło:  https://philajd.wordpress.com/aktualnosci/

Aktualizacja:  2019-03-16