W obliczu złożonych zagrożeń i wyzwań, przed jakimi stają współcześnie organy administracji publicznej, służby oraz osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo obiektów zabytkowych i zbiorów, które spotęgowały ostatnie wydarzenia na terytorium Ukrainy, środowiska odpowiedzialne za ochronę dziedzictwa kultury w Rzeczypospolitej Polsce i krajach ościennych zostały zmuszone do dokonania przysłowiowego rachunku sumienia w zakresie jakości dotychczasowych działań podejmowanych na rzecz należytego planowania i przygotowania ochrony dóbr kultury na wypadek zaistnienia szczególnych zagrożeń. Daje się zaobserwować niedostateczną wiedzę i umiejętności personelu odpowiedzialnego za ochronę obiektów zabytkowych i zbiorów oraz urzędników odpowiednich szczebli administracji publicznej, nieodpowiednie przygotowanie oraz częste trudności w realizacji zadań z zakresu ochrony dóbr kultury na wypadek sytuacji kryzysowych i konfliktów zbrojnych. Jakkolwiek bowiem kluczowe obowiązki w powyższym zakresie zostały ustanowione w dwóch traktatach międzynarodowych (Konwencja haska z 1954 roku i Drugi Protokół do niej z 1999 roku), a następnie sprecyzowane w normach relewantnych aktów prawa krajowego, stopień ich wykonania daleki jest od satysfakcjonującego. Z kolei zmiana teatru działań, zurbanizowany charakter współczesnych konfliktów zbrojnych, postępujące zjawisko „cultural genocide” oraz rozwój technologiczny stawiają wieloletnie zobowiązania traktatowe w świetle nowych wyzwań.

Z uwagi na powyższe z okazji 70. rocznicy przyjęcia Konwencji haskiej o ochronie dóbr kulturalnych w czasie konfliktu zbrojnego oraz 25. rocznicy przyjęcia Drugiego Protokołu do niej, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, kontynuując realizowaną w ostatnim czasie działalność naukowo-dydaktyczno-popularyzatorską w obszarze ochrony dóbr kultury w sytuacjach kryzysowych i konfliktach zbrojnych organizuje w Gdyni w dn. 19-20 września 2024 roku konferencję naukową pt. „WYZWANIA DLA OCHRONY DÓBR KULTURY W CZASIE KONFLIKTU ZBROJNEGO – 70-LECIE KONWENCJI HASKIEJ”. Przedsięwzięcie zostanie zrealizowane w szerokim partnerstwie merytoryczno-instytucjonalnym.

Podstawowym celem konferencji jest pogłębiona analiza zobowiązań traktatowych wynikających z Konwencji haskiej z 1954 roku i Drugiego Protokołu do niej z 1999 roku w zakresie ochrony dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego, ich interpretacja w kontekście zmiany oblicza prowadzonych walk i zurbanizowanego teatru działań oraz związanych z tym nowych zagrożeń i wyzwań dla osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo zabytków i zbiorów.
Impulsem do prezentacji wyników badań w powyższym zakresie są przypadające na rok 2024 rocznice przyjęcia powyższych traktatów (70. Konwencji haskiej i 25. Drugiego Protokołu), jak i wydarzenia w Ukrainie, które stawiają pytania o aktualność i adekwatność przyjętych rozwiązań prawnych, stopień ich właściwej implementacji do prawa krajowego oraz realizacji w praktyce.
Przedmiotowy zakres analiz będzie szeroki – od analizy formalnoprawnej tekstów prawnych, przez ocenę stopnia przygotowania osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo obiektów zabytkowych i zbiorów do wykonywania ustawowych zadań obronnych czy znaczenie ochrony dóbr kultury w działaniach sił zbrojnych (standardy NATO i doświadczenia z ostatnich konfliktów zbrojnych i operacji wojskowych) po implikacje konfliktu w Ukrainie i szanse związane z wykorzystaniem nowych technologii w obszarze ochrony dziedzictwa kultury.
Z uwagi na wielosektorowość wyzwań w zakresie ochrony dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego i chęć prowadzenia szerokiego dyskursu naukowego konferencja będzie miała charakter interdyscyplinarny, pozwalając na wymianę poglądów i konstruktywny dialog przedstawicieli świata nauki (nauki o bezpieczeństwie, nauki prawne, ochrona dziedzictwa i konserwacja zabytków) – zarówno teoretyków, jak i praktyków, a także reprezentantów sił zbrojnych i służb mundurowych, administracji publicznej oraz personelu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo obiektów zabytkowych i zbiorów. Umożliwi to wielopłaszczyznową analizę zagadnień oraz ułatwi formułowanie wniosków i zaleceń służących doskonaleniu krajowego systemu ochrony dóbr kultury.

Powyższy pomysł zyskał pozytywną ocenę w ramach konkursu „Doskonała Nauka II” i otrzymał dofinansowanie z Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Szczegóły na stronie konferencji!