Katedra Dialogu Religii i Alternatywnych Ruchów Religijnych Instytutu KulturoznawstwaKatolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, „Roczniki Kulturoznawcze KUL” orazFundacja Instytut Bałkański organizują w dniu 12 maja 2017 roku piątą Ogólnopolską Konferencję Naukową z cyklu „Kultura i metoda” pt. Religia a kultura.

Na szczególne miejsce religii w kulturze zwracało uwagę wielu autorów. Mieczysław A. Krąpiec dla podkreślenia tej wyjątkowej roli użył obrazowego sformułowania: „Religia jest ogniskową kultury” (U podstaw rozumienia kultury, Dzieła, t. XV, Lublin 1991, s. 217). Formuła taka wskazywała, że religia stanowi źródło tego, co w kulturze najbardziej istotne i trwałe. Jak twierdzi inna znana reprezentantka Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, prof. Zofia J. Zdybicka: „Podstawowa rola religii w stosunku do kultury przejawia się w:

# Poszerzeniu źródeł poznania, dotyczących przede wszystkim człowieka […] poprzez przyjęcie prawd objawionych przez samego Boga […];

# Religia pełni także funkcję modelową, wzorczą przez ukazywanie modeli życia. W chrześcijaństwie najdoskonalszym modelem jest Chrystus, Bóg-Człowiek. W innych religiach – założyciele czy jednostki wybijające się w doskonałości;

# Wreszcie religia pełni rolę wspomagająca w prowadzeniu w pełni ludzkiego życia. W każdej religii spotykamy się z pomocą, która «przychodzi z góry»”. (Kulturotwórcza rola religii, w: Uniwersalizm chrześcijaństwa wobec alternatywnych propozycji współczesności, red. Robert T. Ptaszek, Marek Piwowarczyk, Lublin  2012, s. 17-19)

Dzięki tym trzem elementom religia stanowi najważniejsze źródło ludzkich działań. Jest też w stanie skłonić ludzi do podejmowania ważnych, a niekiedy nawet heroicznych decyzji, które często mogą być niezrozumiałe dla niereligijnego człowieka. W istotny sposób wpływa zatem na kształt kultury i zasady jej funkcjonowania. 
Patrząc z tej perspektywy współczesną Europę można uznać za obszar, gdzie odbywa się eksperyment na skalę globalną. Jego celem jest zbudowanie kultury pozbawionej religijnych korzeni. Nie jest to budowa nowej kultury, która od początku byłaby pozbawiona komponentów religijnych. Chodzi o przekształcenie kultury, która została zbudowana na fundamencie chrześcijaństwa, w kulturę niereligijną. Jednak realizacja tego projektu staje się źródłem licznych problemów, z którymi coraz trudniej radzi sobie współczesna Europa.
 
Podczas konferencji chcemy zapytać o to jaki typ kultury generują doktryny poszczególnych religii? Proponujemy następujące obszary tematyczne:

• Perspektywy badawcze relacji religia - kultura: historyczna, antropologiczna, socjologiczna, teologiczna, filozoficzna, kulturoznawcza
• Kulturotwórcza rola religii
• Relacje religia - sztuka
• Relacje religia - nauka
• Religijne motywacje w etyce
• Literatura religijna – specyfika języka religijnego
• Możliwości i ograniczenia dialogu miedzy religiami i kulturami
• Postawy wobec innych kultur i religii: otwartość czy izolacja?
• Alternatywy dla religii proponowane przez współczesną kulturę

 
Serdecznie zapraszamy! 
W imieniu komitetu naukowo-organizacyjnego
Dr hab. Robert T. Ptaszek, prof. KUL 
Kierownik Katedry Dialogu Religii i Alternatywnych Ruchów Religijnych
Dr hab. Małgorzata Gruchoła
Dr Tadeusz Zienkiewicz
Dr hab. Marek Piwowarczyk
Ks. dr Janusz Moryc
Mgr Agnieszka Kowalska - Sekretarz Konferencji