Młodzież w społeczeństwie post-transformacyjnym: szanse i zagrożenia


MINIONA -

Pałac Lubomirskich
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4

Postrzeganie młodzieży zmienia się wraz ze zmianami społecznymi. W czasach szybkich zmian, kiedy społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej odchodziły od dotychczasowych ścieżek rozwojowych, młodzież była traktowana jako ważna siła społeczna będąca lokomotywą transformacji. Młode pokolenie ze swoim optymizmem, aspiracjami, innowacyjnością, stanowiło niekiedy jedyny zasób w społeczeństwie postkomunistycznym w okresie transformacji. Zgodnie z tezą Karla Mannheima młodzież stanowiła siły rewitalizacyjne, szybko dostosowując się do zmian. System tworzący nowe struktury i pozycje był przyjazny młodzieży i absorbował energię, siły młodzieży do własnych celów. Sprawdziła się też kolejna teza Mannheima mówiąca o tym, że w społeczeństwach dynamicznych, zaczynających od nowa młodzież będzie pełniła rolę awangardy zmian, a jej zdolności, motywacje, witalność będą zagospodarowane i wykorzystane w procesie modernizacji.

Zgoła odmienne jest postrzeganie młodzieży w społeczeństwie, w którym proces zmian wyraźnie spowalnia, co charakteryzuje np. kraje obszaru Europy Środkowej i Wschodniej. Kryzys gospodarczy w 2008 r. sprawił, że sytuacja młodzieży uległa pogorszeniu. W społeczeństwach statycznych młodzież jest często traktowana jako problem i zagrożenie dla systemu, który nie jest w stanie jej zagospodarować. Bunty i protesty z dużym udziałem młodych, pojawiające się w wielu państwach europejskich i w Stanach Zjednoczonych oraz w państwach Afryki Północnej, można potraktować jako wyraz niewydolności systemu i spychania młodzieży na margines struktury społecznej. Innym sygnałem wskazującym na rosnące problemy młodzieży jest ograniczenie mobilności społecznej. Według Zygmunta Baumana dzisiejsza młodzież jest pierwszym pokoleniem, które nie osiągnie wyższej lub co gorsza tej samej pozycji życiowej co jej rodzice. Z kolei Manuel Castells uważa, iż wiek globalizacji i społeczeństwa informacyjnego doprowadził do tego, że został odwrócony historyczny trend polegający na tym, że każde kolejne pokolenie miało wyższy materialny dobrobyt od swoich poprzedników. Innymi słowy, młodzież jest postrzegana jako główny przegrany globalizacji i – w konsekwencji – nowego typu społeczeństwa. Ryzyko i niepewność na trwałe naznaczyły ścieżki biograficzne młodej generacji. O tym, że młodzież jest niezadowolona, a jej szanse życiowe są ograniczone, dowiedzieliśmy się obserwując wybuch rewolucji na Ukrainie w 2014 r. oraz zmiany polityczne w Polsce w 2015 r.

Dzisiaj, chcąc rozpoznać wzajemne relacje między młodzieżą i społeczeństwem, warto odwołać się do Helmuta Schelsky’ego i stawianych przez niego pytań: „Co młodzież oznacza dla społeczeństwa?” oraz „Co oznacza społeczeństwo dla młodzieży?”

Celem konferencji jest próba uzyskania odpowiedzi na postawione pytania oraz stawianie nowych, na które należy poszukiwać odpowiedzi. Z jednej strony młodzież może być traktowana jako zwierciadło epoki, w którym najlepiej ujawniają się problemy społeczeństwa. Z drugiej należałoby się przyjrzeć temu, jak stan systemu społecznego wpływa na sposób myślenia młodych o przyszłości i na jej strategie życiowe.

Proponujemy zatem koncentrację na następujących obszarach warunkujących funkcjonowanie młodzieży we współczesnym post-transformacyjnym społeczeństwie: 

Obszar edukacji

Obszar rynku pracy

Obszar wchodzenia w dorosłość

Obszar planów na przyszłość i szans życiowych

Obszar wartości, moralności, religijności i stylów życia

Obszar związany ze zdrowiem

Obszar aktywności społecznej i politycznej młodzieży

Obszar wizji przyszłości

Obszar komunikacji społecznej






Źródło:  http://mlodziezaspoleczenstworyzyka.pl

Aktualizacja:  2017-02-08