Przezroczystość w kulturze (cz. 2)


MINIONA -

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Humanistycznych
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4

Proponowany temat konferencji stanowi kontynuację projektu podjętego w ramach cyklu Interdyscyplinarne kategorie kulturoznawstwa, który koordynowany jest przez Zakład Poetyki Intersemiotycznej i Komparatystyki Mediów (IFKiK UKSW). Przezroczystość to kolejna po ciężarze i lekkości oraz szybkości właściwość o fizycznym rodowodzie, mogąca znaleźć zastosowanie do opisu różnorodnych zjawisk i tekstów kultury. Własność ta polega na zdolności materiału lub stanu skupienia do przepuszczania wiązki światła bez jej rozproszenia i pochłonięcia. Przezroczystość pośredniczy miedzy światłem a rzeczywistością, i dalej – ich obserwatorem, czyli sama sytuuje się na styku różnych fizyczności. Tu rodzi się pytanie, które dodatkowo komplikuje opisaną sytuację: czy przezroczystość jest właściwością bytu, czy raczej ludzkiego poznania? Dlatego analizowana jest ona również w jej wymiarze filozoficznym, estetycznym, etycznym, artystycznym, użytkowym, performatywnym, prawniczym, socjologicznym, psychologicznym. Tym samym tytułowa kategoria funkcjonuje w obrębie, a właściwie na pograniczach wielu dyscyplin badawczych, m.in. przyrodniczych, humanistycznych, społecznych, medycznych, technicznych i innych. Nie trzeba więc naukowo udowadniać jej aspektu interdyscyplinarnego. Jednak jakość ta, analogicznie jak jej poprzedniczki (ciężar i lekkość, szybkość oraz możliwość i konieczność), ma niejednoznaczny status ontologiczny, ponieważ funkcjonuje jako wielkość skalarna, rozpostarta między swym maksymalny a minimalnym natężeniem (nieprzezroczystością). Dlatego „grając” różnymi poziomami nasycenia, prowadzi ona pewien rodzaj wielopoziomowej rozgrywki: miedzą sobą-formą i ukrytą za nią treścią, widzialnym i niewidzialnym, iluzją i deziluzją, materializacją i dematerializacją, sobą-rzeczywistością a rzeczywistością istniejącą poza nią, wreszcie miedzy sobą i odbiorcą, zmuszając go do określonych percepcji, reakcji, zachowań, wartościowań. Nie jest więc z pewnością neutralna w swych wielorakich, sugerowanych wyżej wymiarach. Dlatego istnieje potrzeba, podjęta przez propanową konferencję, gruntownego rozpoznania kategorii przezroczystości, która nieustannie pośredniczy w dostępie do zjawisk rzeczywistych oraz artefaktów i procesów kultury. Sugerujemy wstępny zakres problemów i zagadnień, który z pewnością ulegnie rozszerzeniom, zgodnym z oczekiwaniami prelegentów. Przezroczystość analizowana może być:

• w ujęciach terminologicznych, teoretycznych i filozoficznych (od starożytności, przez Ojców Kościoła, J.-J. Rousseau, Italo Calvino i innych);

• w sferze fizycznej, etycznej egzystencjalno-antropologicznej, psychologicznej i społecznej;

• w kontekście poetyki i estetyki;

• w aspekcie mediów, mediacji i komunikacji;

• w kontekście sprawowania władzy i polityki;

• w relacji imersja a emersja.

Przezroczystość traktowana jest również jako:

• metafora i symbol lub temat dzieła literackiego, obrazowego, muzycznego i innych; • strategia twórcza na poziomie materii i formy dzieła, konstrukcji bohaterów, świata przedstawionego i akcji;

• sposób percepcji odbiorczej;

• kategoria estetyczno-pragmatyczna, np. w technice, technologii, sztukach użytkowych (architekturze, typografii, liternictwie, interfejsie analogowym lub cyfrowym i innych);

• kompleksowa kategoria performatywna;

• metoda naukowa, rodzaj filtra stosowanego do opisu zjawisk.

Opłata konferencyjna w wysokości 280 zł obejmuje koszty materiałów konferencyjnych, publikacji w książce pokonferencyjnej (w przypadku artykułów zaopiniowanych do druku), posiłków (obiad w dniu wystąpienia, bufet).

Abstrakt wystąpienia (do 1500 znaków, z tytułem oraz danymi autora: imieniem i nazwiskiem, miejscem afiliacji, numerem telefonu, adresem e-mail) prosimy przesyłać do 28 grudnia 2018 roku).

Czas i miejsce obrad: 16 stycznia 2019, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Humanistycznych, Warszawa, ul Dewajtis 5.

Serdecznie zapraszamy!

dr Agnieszka Smaga, prof. UKSW dr hab. Brygida Pawłowska-Jądrzyk Zakład Poetyki Intersemiotycznej i Komparatystyki Mediów, IFKiK UKSW






Aktualizacja:  2018-11-24