Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Rzeszowie, we współpracy z Politechniką Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza, zaprasza do udziału
w konferencji naukowej „Władzy raz zdobytej…”. Początki systemu komunistycznego w Polsce 1944-1947, która odbędzie się w dniach 23-25 października 2019 r. na Politechnice Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie.

 

W 2019 r. mija 75 rocznica jednej z najważniejszych cezur czasowych w Polskiej historii najnowszej – roku 1944 r. Był on początkiem końca okupacji niemieckiej, jednocześnie wstępem do dramatycznych zmagań Polaków o ocalenie niepodległego bytu państwa polskiego przed zakusami kolejnego okupanta. Wkraczająca na terytoriom Polski Armia Czerwona niosła bowiem ze sobą zbrodniczą ideologię bolszewicką, system komunistyczny i uzależnienie od Związku Sowieckiego. Sowieci, ukrywając swoje prawdziwe intencje, utrzymywali pozory demokracji, wprowadzając jednocześnie mechanizm okupacji przez pośrednika. Robili to nie licząc się z panującymi w kraju stosunkami politycznymi, społecznymi, religijnymi i gospodarczymi, brutalnie zwalczając wszelkie przejawy opozycji jawniej i niejawnej. Symboliczną datą zakończenia tego przejściowego okresu był rok 1947, kiedy odbyły się sfałszowane wybory do Sejmu Ustawodawczego i miały miejsce inne wydarzenia, będące ich konsekwencją.

Przez ponad 40. kolejnych lat system polityczny narzucony wówczas przez Moskwę obowiązywał w okupowanej Polsce oraz w innych krajach tzw. „bloku sowieckiego”. W okresie PRL narodziny tego systemu były jednym z wydarzeń gruntownie poddanych propagandowej „obróbce”, która niestety nie ominęła historiografii. W efekcie, pomimo upływu lat i ciągłego pogłębiania stanu badań historycznych, obecne postrzeganie omawianego okresu nadal w pewnej mierze opiera się na stereotypach, będących wynikiem wieloletniego oddziaływania propagandy komunistycznej na społeczeństwo.

Przypadająca rocznica jest zatem okazją do podsumowania dotychczasowych badań nad początkiem ustroju komunistycznego w Polsce. Skłania do podjęcia próby sformułowania na nowo pytań badawczych, jak też zdefiniowania mechanizmów obserwowanych wówczas procesów społeczno-politycznych. Jesteśmy otwarci na Państwa zgłoszenia i proponujemy jednocześnie kilka obszarów tematycznych:

·         Polityka krajowa i międzynarodowa w latach 1944-1947:

- Mechanizmy przejmowania władzy przez komunistów;

 - Pozycja międzynarodowa Polski i jej miejsce w obozie sowieckim;

- Rola PPR i jej satelitów jako narzędzia realizacji interesów Związku Sowieckiego;

- Przemiany organizacyjne w obozie władzy (PKWN, Rząd Tymczasowy, TRJN);

- Problem „dwuwładzy” i zagadnienie legitymizacji władzy komunistycznej;

- Referendum 1946 r. i wybory 1947 r.

- Ziemie odzyskane i utracone w polityce państwa;

- Sytuacja w Polsce z perspektywy Emigracji

·         Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w latach 1944-1947:

- Sowietyzacja kraju, kierunki, środki, skala, kluczowe obszary sowietyzacji;

- Zagadnienia gospodarcze, „Reforma” rolna, przemysł, handel i pozostałe gałęzie gospodarki;

- Sytuacja materialna ludności;

- Polacy na Kresach II Rzeczypospolitej;

- Mniejszości narodowe;

- Kościół katolicki i inne wyznania;

- Młodzież;

- Kultura i sztuka;

- Obszary niezależne od wpływów sowieckich w kulturze, nauce i religii.

·         Aparat bezpieczeństwa, wojsko i sądownictwo w latach 1944-1947:

- Powstanie i rozwój struktur policji politycznej – Resort/Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

- Terror jako narzędzie zdobycia i utrzymania władzy;

- Instrumentalizacja wymiaru sprawiedliwości;

- Wojsko Polskie i jego rola w instalowaniu systemu komunistycznego w kraju;

- Garnizony Armii Czerwonej i NKWD w Polsce;

- Niejawna kontrola sowiecka w strukturach siłowych (doradcy, oficerowie sowieccy w wojsku).

·         Opozycja polityczna i zbrojna:

- PSL i inne partie polityczne;

- Zbrojne i cywilne podziemie niepodległościowe (AK, NIE, DSZ, WiN, NSZ, NZW i inne formacje zbrojne);

·         Propaganda i współczesne postrzeganie okresu 1944-1947:

- Lata 1944-1947 w publikacjach i massmediach z okresu PRL;

- Obraz pierwszych lat powojennych w świadomości społecznej i historycznej;

- Okres 1944-1947 w kontekście dekomunizacji.

·         Sylwetki najważniejszych postaci

 

Przewidziana jest publikacja materiałów pokonferencyjnych, w związku z tym prelegenci będą zobowiązani do dostarczenia w ciągu trzech miesięcy po zakończeniu konferencji tekstów, opracowanych zgodnie z instrukcją wydawniczą IPN.

 

Formularz zgłoszeniowy (do pobrania ze strony IPN), zawierający proponowany tytuł wystąpienia i krótki abstrakt (max.250 słów) wraz z notatką biograficzną oraz danymi kontaktowymi, prosimy przesyłać na adres organizatorów:

dr Mirosław Surdej

miroslaw.surdej@ipn.gov.pl

dr Paweł Fornal

pawel.fornal@ipn.gov.pl.

 

Termin zgłoszeń upływa 30 kwietnia 2019 r.