Ziemia, woda, ogień i powietrze to cztery żywioły reprezentujące pierwotny akt stworzenia. Ich istnienie, oczywiste dla ludzkości, ma jednak także wymiar symboliczny, ponieważ stanowią tajemnicę, w której kryje się i rozgrywa polimorficzny byt. Moc oddziaływania i twórczy potencjał żywiołów jest od zawsze wykorzystywany w literaturze, języku i sztuce, czyli w rozmaitych formach ludzkiej myśli, komunikacji i wyobraźni.

Psychologia XX wieku zwraca uwagę na pomostowy charakter żywiołów łączących zewnętrzną
i wewnętrzną stronę ludzkiego kontaktu z rzeczywistością ziemską, kosmiczną i duchową. Odwołując się do tkwiących w każdej ludzkiej istocie archetypów, czyli kolektywnych wzorców pierwotnych, C. G. Jung przypisuje żywiołom określone funkcje psychologiczne. Z kolei
G. Bachelard bada ich głęboki związek z wyobraźnią i ekspresją człowieka.

Doświadczanie potęgi i roli żywiołów ma swoje istotne odbicie w języku, tyleż artystycznym, co potocznym. Aby pełniej wyrazić siebie człowiek sięga bowiem chętnie do metaforyki ziemi, wody, ognia i powietrza, czyniąc to często nieświadomie, lecz skutecznie, jak twierdzą M. Johnson

i G. Lakoff. Interesujący jest także wpływ żywiołów na kreowanie wydarzeń medialnych.

Żywioły nie tylko warunkują i wyrażają człowieka w świecie, ale jednocześnie zachwycają go
i zdumiewają jako misterium piękna, zmysłowości form, ruchu, koncentracji energii i dynamiki, nieustannie inspirując do artystycznych działań. W każdym rodzaju sztuki te cztery siły kosmiczne, uwolnione od historycznego, mitycznego czy biblijnego kostiumu, stanowią ciągle intrygujący impuls do dialogu i kreatywności.