Paweł Hulka-Laskowski – pisarz, religioznawca, bibliofil i pedagog
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4
Postać Pawła Hulki-Laskowskiego (1881-1946) jest obecnie mało znana, pomimo że w pierwszej połowie XX wieku był Hulka jednym z czołowych polskich intelektualistów. Celem konferencji jest zatem zbadanie biografii i twórczości Pawła Hulki-Laskowskiego. Ponieważ aktywność Hulki przejawiała się w wielu sferach, zatem siłą rzeczy konferencja będzie miała charakter interdyscyplinarny. Paweł Hulka-Laskowski zajmował się religioznawstwem, filozofią i teologią, wygłaszał odczyty z zakresu historii i filozofii wychowania, tłumaczył na język polski literaturę czeską (przetłumaczył, między innymi, Przygody dobrego wojaka Szwejka Jaroslava Haška), a także niemiecką, francuską, rosyjską i angielską. Był on ponadto zapalonym społecznikiem: walczył o prawa robotników żyrardowskich, z których zresztą sam się wywodził. W roku 1915 zorganizował dla nich Klub Robotniczy, realizujący program uniwersytetu robotniczego. Paweł Hulka-Laskowski był również płodnym pisarzem. Współpracował ze znanymi periodykami literackimi jak „Echo Literacko-Artystyczne”, „Bluszcz”, „Sfinks”, „Wiadomości Literackie”, pisywał również do „Republiki”, „Sygnałów”, „Epoki”,„Kultury”, „Wolnomyśliciela Polskiego” i wielu innych pism. Utrzymywał ścisłe kontakty z Wincentym Lutosławskim, Tadeuszem Micińskim, Tomaszem Masarykiem. Publikował swoje artykuły także w periodykach ewangelickich: „Ewangeliku”, „Głosie Ewangelickim”, „Zwiastunie Ewangelickim”, „Jednocie”, „Pielgrzymie Polskim”. W roku 1927 napisał powieść o życiu polskich ewangelików pt. Porucznik Regier. Najbardziej znaną książką żyrardowianina jest autobiografia Mój Żyrardów, w której opisał nie tylko swoje życie, ale także nakreślił po mistrzowsku obraz robotniczego Żyrardowa z pierwszej połowy XX wieku. Jego zainteresowania relacjami polsko-czeskimi i sytuacją Polaków na Zaolziu zaowocowały z kolei książką Śląsk za Olzą (1938), która w przedwojennym społeczeństwie polskim spełniła podobną rolę jak Na tropach smętka Melchiora Wańkowicza i Ziemia gromadzi prochy Józefa Kisielewskiego. W swoich publikacjach walczył Hulka z wyzyskiem robotników, zacofaniem światopoglądowym, nietolerancją i ksenofobią, poświęcając w nich wiele miejsca polskiemu ewangelicyzmowi, autor Mojego Żyrardowa był bowiem potomkiem braci czeskich, którzy przyłączyli się w Polsce do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Liczne obszary działalności i twórczości Hulki odzwierciedliły się w programie konferencji, w której wezmą udział specjaliści z wielu dziedzin: historycy, pedagodzy, filolodzy, bibliotekoznawcy, socjolodzy i teolodzy. Interdyscyplinarność konferencji pozwoli zbadać dorobek Hulki w jego różnych wymiarach.
PROGRAM KONFERENCJI
Dzień pierwszy (29. 05. 2015, piątek)
Otwarcie konferencji: godz. 12:00-12:10
Panel 1: godz. 12:10-13:40 (prowadzenie: prof. ChAT Rafał Marcin Leszczyński)
Dr Anna Kowalska-Pietrzak (UŁ), Profesor – reformator – duchowny, czyli o Janie Husie raz jeszcze
Prof. Henryk Gmiterek (UMCS), Bracia czescy i ich Kościół w Polsce w XVI wieku
Mgr inż. Jarosław Stejskał, Bracia czescy w Zelowie, Łodzi i Żyrardowie
Przerwa: godz. 13:40-14:00
Panel 2: godz. 14:00-15:00 (prowadzenie: prof. Henryk Gmiterek)
Dr Jerzy Naziębło, Paweł Hulka-Laskowski – wybitny żyrardowianin europejskiego formatu
Dr Agnieszka Jasińska-Janiak (UW), Działalność Pawła Hulki-Laskowskiego na rzecz robotniczej społeczności Żyrardowa
Przerwa: godz. 14:00-14:15
Panel 3: godz. 14:15-15:15 (prowadzenie: prof. Rafał Andrzej Leszczyński)
Prof. UŁ Jadwiga Konieczna, Zbiory Pawła Hulki-Laskowskiego w Bibliotece Uniwersyteckiej w Łodzi
Mgr Justyna Żak (UW), Spuścizna Pawła Hulki-Laskowskiego w Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie
Dzień drugi (30. 05. 2015, sobota)
Otwarcie drugiego dnia obrad: godz. 11:00-11:05
Panel 1: godz. 11:05 – 12:05 (prowadzenie: prof. UŁ Krzysztof Skotnicki)
Dr Joanna Mielczarek, Polszczyzna tłumaczeń Pawła Hulki-Laskowskiego a język polski pierwszej połowy XX w.
Prof. Rafał Andrzej Leszczyński, Paweł Hulka-Laskowski a stosunki polsko-czeski
Przerwa: godz. 12:05-12:20
Panel 2: godz. 12:20-13:20 (prowadzenie: prof. ATH Sławomir Sztobryn)
Mgr Agnieszka Tys (UW), Paweł Hulka-Laskowski jako pedagog i nauczyciel
Dr Paulina Sosnowska (UW), Filozofia w Heidelbergu na przełomie wieków XIX i XX. Inspiracje Pawła Hulki-Laskowskiego
Przerwa: godz. 13:20-13:35
Panel 3: godz. 13:35-14:35 (prowadzenie: prof. Andrea Folkierska)
Dr Katarzyna Dworakowska (UW), Filozofia Fryderyka Nietzschego jako inspiracja Pawła Hulki-Laskowskiego
Prof. ChAT Rafał Marcin Leszczyński, Poglądy filozoficzno-religijne Pawła Hulki-Laskowskiego
Przerwa: godz. 14:35-14:50
Panel 4: godz. 14:50-15:50 (prowadzenie: prof. ChAT Andrzej Kluczyński)
Dr Mirosława Weremiejewicz (WSTS), Paweł Hulka-Laskowski – Polak ewangelik
Mgr Piotr Dudkiewicz, Paweł Hulka-Laskowski wobec antysemityzmu