Nadzieje na przyszłośd, pomysły na idealne społeczeostwa, projekty (nie)miejsc, w których urealniają się marzenia dotyczące bezpiecznego, sprawiedliwego, dobrego życia nie są właściwe określonej kulturze czy szczególnej epoce. Niedostatek tutaj czy teraz rozliczany w rytm pełnej sugestywnych obrazów wizji lepszego świata – dla wszystkich bądź tylko dla wybranych – stanowi temat, jak uważało wielu badaczy utopii, podejmowany powszechnie i niestrudzenie, w tym sensie zagadnienie to znacznie wykracza poza ramy gatunku literackiego zainicjowanego klasycznym dziełem Thomasa More’a. Niemniej i tak moglibyśmy poprzestad na stwierdzeniu, że tworzenie utopii ma dla praktyki społecznej co najwyżej drugorzędne znaczenie i wartośd estetyczną lub też stanowi do niej zbędny i budzący wiele kontrowersji dodatek. Jednak naszym zdaniem wiele przemawia za tym, że należy docenid wagę tego typu refleksji w stawaniu się społeczeostwa, w dyskusji o rozwoju i zmianie, wspólnych oczekiwaniach i pożądanym kształcie instytucji, nadziejach, obawach i zagrożeniach. Że zatem utopie wiele mówią o tożsamości, aspiracjach i wrażliwościach społeczeostwa, z którego się wywodzą. Innymi słowy, nie jest bez znaczenia dla jego przyszłego kształtu to, jakie wizje, wyobrażenia wystarczająco doskonałego porządku rzeczywistości towarzyszą obecnym decyzjom, wyborom i działaniom. Teorie pedagogiczne, koncepcje szkolnictwa i wychowania uzasadniają swą praktyczną wartośd wyobrażeniami o efektach edukacyjnych, które mają nastąpid dopiero w przyszłości. Należy również dodad, że oprócz tego, iż edukacja jako taka wprowadza sobą obietnicę rozwoju, samorealizacji i spełnienia, jej obecne instytucjonalne i nieformalne sposoby zorganizowania stanowią następstwo prób wcielania w życie wybranych, powstałych wcześniej wizji. A zatem wyobrażenia jednostek i grup o spełnieniu swych edukacyjnych wysiłków rozgrywają się w środowisku kształtowanym według przyjętych przez poprzednie pokolenia ideałów. Dlatego też przyjęliśmy, że równoczesne spojrzenie na kategorie utopii i edukacji pozwoli nie tylko dostrzec wiele oryginalnych projektów pedagogicznych i społecznych, zobaczyd w futurystycznych wizjach rzeczywistości obszary inspiracji dla teorii i praktyki edukacyjnej, ale również podjąd problematykę związków i zależności zachodzących między tymi dwoma zjawiskami. Stąd proponowane przez nas obszary tematyczne to:

Topografia utopii ważnych dla pedagogiki – ujęcie historyczne

Miejsce edukacji w utopiach XX i XI wieku

Modele utopii a systemy edukacyjne Obrazy systemów edukacyjnych w utopiach literackich

Szczęśliwe wyspy edukacji – próby realizacji utopii

Wychowanie w dystopii

Cele edukacji a myślenie utopijne Edukacyjna rola utopii

Utopie a ideologie

Dbając o interdyscyplinarny charakter obrad, przedstawiamy ramowy program konferencji, w którym obok czasu przeznaczonego na prezentację referatów znalazły swoje miejsce panele dyskusyjne oraz seminaria, pozwalające na poszerzanie naszej wiedzy na temat utopii.