Obserwacja przemian, które dokonują się w sferze instytucji i towarzyszą transformacji systemowej w Europie Środkowo-Wschodniej oraz na Bałkanach, pozwala precyzyjniej ukazać logikę, mechanizmy oraz kierunki zmian kulturowych zachodzących w tych regionach, a także postawić pytania o ich źródła, wzory i przebieg. Stwarza też możliwość rozpoznania i analizy konfiguracji czynników określających dynamikę i specyfikę procesów instytucjonalizacji.
Nierównomiernie przebiegająca w obserwowanym przez nas obszarze dyskusja nad instytucjonalnym wymiarem przeobrażeń ustrojowych skłania do przyjrzenia się procesom instytucjonalizacji przez pryzmat manifestujących się w nich strategii identyfikacyjnych, wykorzystywanych przez społeczności lokalne, zarówno narodowe, jak i regionalne czy środowiskowe. Zauważyć przy tym należy, że zachodzącym obecnie procesom instytucjonalizacji (rozumianym szeroko – nie tylko jako przeobrażenie organizacyjnych ram, lecz także jako zmiana dotychczasowych wzorców i praktyk społecznych) często towarzyszy poszerzenie pola działania poprzez usieciowienie, pozyskanie nowych kręgów odbiorców czy poszukiwanie nowych form komunikacji i partycypacji.
Celem organizowanej konferencji jest zatem przede wszystkim spojrzenie na różnorodne sposoby adaptowania oraz realizacji organizacyjnych wzorców aktywności społecznej. Odbijają się w nich bowiem podobieństwa i odmienności w przebiegu transformacji ustrojowej, jej społecznej percepcji oraz różnorodność interpretacji charakterystycznych dla niej procesów w zależności od modyfikowanych kulturowo, historycznie i politycznie doświadczeń poszczególnych krajów i regionów.
Jako punkt wyjścia do dalszych rozważań proponujemy następujące bloki tematyczne:
- instytucje a projektowanie nowego ładu społecznego; stare a nowe formy organizowania praktyk społecznych; przebieg zmian instytucji formalnych i nieformalnych; instytucje w przestrzeni publicznej i prywatnej;
- podmiotowość instytucji; nowy język instytucji; nowe instytucje: instrumenty władzy czy instytucje obywatelskie;
- pamięć instytucji; instytucje jako nośniki pamięci, instytucje w pamięci wspólnoty; instytucje w procesie redefinicji tożsamości i pamięci grupowych; mitologizacja (w) instytucji, aksjologiczne układy odniesienia procesów instytucjonalizacji;
- zmiana infrastruktury instytucjonalnej; kryzys/rozpad/reorganizacja technicznych i administracyjnych oraz ideologicznych podstaw instytucji; poszerzanie pola oddziaływania społecznego dzięki nowym technologiom/mediom; instytucjonalne wdrażanie innowacji;
- różnice kulturowe w zwierciadle instytucji; centra i peryferie oraz globalność versus lokalność w procesach instytucjonalizacji;
- psychologiczno-socjologiczne aspekty procesów instytucjonalizacji; modernizacja a instytucjonalizacja; krytyka instytucji – instytucje krytyczne; teoria neoinstytucjonalna a badania instytucji w procesie transformacji.