Studenckie Koło Kulturoznawcze IKP UW
serdecznie zaprasza na konferencję naukową

CIAŁO CIERPIĄCE

Warszawa, 13–14 marca 2014 r.


Choć ból i cierpienie są nieodłącznymi elementami kondycji ludzkiej, to w humanistyce poświęcono im do tej pory stosunkowo niewiele miejsca. Z medycznego, a także zdroworozsądkowego punktu widzenia ból jest doświadczeniem czysto indywidualnym, tymczasem chcielibyśmy zwrócić uwagę, że jest on zjawiskiem intersubiektywnym – pozostaje nieokreślony, dopóki nie osadzi się go w historycznej i kulturowej rzeczywistości, w jego bezpośrednim kontekście. Podobnie jak w przypadku ciała w ogóle, ból jednocześnie wytwarza kulturę i jest jej wytworem – stanowi jej odbicie i reprodukcję. Jest także potężnym źródłem metafor, a w szczególności porządku i chaosu.

W różnych czasach i kulturach fizyczne cierpienie pełniło – i pełni – wielorakie funkcje. Można postrzegać je jako podstawę budowania tożsamości zbiorowej, próbę, jakiej poddaje człowieka Bóg, źródło chwały bądź poniżenia. Cierpienie bywało źródłem prerogatyw, usprawiedliwienia, a nawet statusu świętości. Również dziś rozmaite ruchy i inicjatywy społeczne ogniskują się wokół cierpiącego ciała, posługują się nim jako sugestywną figurą retoryczną w dyskursie społecznym albo poszukują w nim najgłębszego – także eschatologicznie – autentyzmu.

Mimo tych wszystkich użyć, mimo wszechobecności i znaczenia bólu w historii kultury, jego badanie jest dla humanistyki niezwykle trudne. Doświadczenie bólu pozostaje wszak nieuchwytne, nie sposób zakomunikować go inaczej niż poprzez zachowanie świadczące o cierpieniu. Tymczasem aż po wiek XIX nie znajdujemy świadectw bólu indywidualnego. Co jest tego przyczyną? Czy oznacza to, że ludzie innych epok i kultur cierpieli inaczej niż my? Czy nie posiadali oni odpowiednich narzędzi, aby ból komunikować? Jeśli Elaine Scarry ma rację i język jest zbyt ubogi, aby przekazywać doświadczenia ekstremalne, to jakie inne sposoby wyrażania cierpienia znajdowano i znajduje się obecnie?

Mając te wstępne rozważania za punkt wyjścia, zapraszamy do antropologicznej refleksji nad bólem i cierpieniem oraz – w tym zakresie – nad ciałem. Proponujemy następujące zagadnienia:

• zadawanie bólu i cierpienie jako praktyki kulturowe;
• doświadczenie bólu i jego ekspresje;
• reprezentacje cierpienia;
• kulturowe mechanizmy „ wtórnej naturalizacji” bólu;
• cierpienie jako źródło tożsamości indywidualnej i zbiorowej;
• cierpienie a komunikacja – językowe i pozajęzykowe formy przekazu cierpienia;
• ból jako przyjemność fizyczna;
• poszukiwanie cierpienia;
• cierpienie jako wyzwanie dla wiary;
• cierpienie jako dar;
• ból jako widowisko;
• historyczne przemiany w postrzeganiu bólu i cierpienia: ból a wiek, płeć, status społeczny;
• społeczna zgoda i brak przyzwolenia na ból;
• narracje o cierpieniu i cierpiących oraz ich funkcje więzio- i mitotwórcze, polityczne, inne;
• cierpienie publiczne i prywatne;
• banalizacja, instrumentalizacja i medializacja cierpienia;
• medykalizacja bólu i cierpienia jako proces kulturowy;
• upolitycznienie cierpienia;
• rozwój nauki a zmiany w sposobie postrzegania, rozumienia i mówienia o bólu;
• cierpienie fizyczne/duchowe jako fałszywa opozycja;
• cierpienie i granice człowieczeństwa: dehumanizacja.

Wypełniony formularz zgłoszeniowy prosimy nadsyłać do 02.02.2014 roku na adres cialo.cierpiace@gmail.com. O decyzji w sprawie przyjęcia zgłoszenia powiadomimy do 16.02.2014 roku. Opłata konferencyjna wynosi 150 zł i nie obejmuje zakwaterowania. Przewidujemy publikację wybranych tekstów. Artykuły pokonferencyjne przyjmujemy do 20.04.2014 roku.

Formularz zgłoszeniowy dostępny jest na stronie: http://kolokulturoznawcze.wordpress.com/2013/11/25/konferencja-naukowa-cialo-cierpiace/

Konferencja organizowana przy współpracy Stowarzyszenia Katedra Kultury.

Serdecznie zapraszamy i czekamy na zgłoszenia!