RELACJA Z KONFERENCJI
IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Edukacja humanistyczna w cywilizacji technicznej XXI wieku. W poszukiwaniu pedagogicznej równowagi.


-

Józefów K.otwocka

W dniu 25 kwietnia 2017 roku, w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie, odbyła się IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Edukacja humanistyczna cywilizacji technicznej XXI wieku. W poszukiwaniu pedagogicznej równowagi.” Patronat Honorowy nad Konferencją objął Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego; Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego; Academia Electronica/Uniwersytet Jagielloński; Katedra Dydaktyki Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach; Fakultet Pedagogiczny Uniwersytetu w Ostrawie w Czechach; Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. M.P. Dragomanowa w Kijowie; Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie;Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich PAN; Ośrodek Rozwoju Edukacji ORE; Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego; Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie; Komisja Edukacji i Rodziny Rady m.st. Warszawy; Szkoły Animus im. bł. ks. J. Popiełuszki; Schronisko dla Nieletnich i Zakładu Poprawczego w Warszawie-Falenicy oraz Powiatowy Urząd Pracy w Otwocku.

Konferencję otworzył JM Rektor WSGE im. Alcide De Gasperi Dr Tadeusz Graca zachęcając do rozstrzygnięcia fundamentalnego pytania czasów współczesnych: czy humanizacja i technicyzacja to przeciwieństwa zaburzające rozwój cywilizacyjny? Przewodnicząca Komitetu Naukowego Konferencji prof. zw. dr hab. Bożena Muchacka z Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie życzyła Wykładowcom i Gościom, aby świat wirtualny był miejscem obecności tego, co najbardziej cenne czyli prawdy, dobra i piękna.

Problematyka konferencji została zaprezentowana w trakcie sesji plenarnych oraz paneli tematycznych. Część plenarna była miejscem analizy paradygmatów społeczeństwa technologicznego oraz istoty i roli humanistyki ze wskazaniem zagadnień szczegółowych. Prof. zw. dr hab. Andrzej Bałandynowicz (Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. J. Korczaka w Warszawie) wymienił warunki zachowania równowagi pomiędzy techniką a umysłem człowieka. Jest nim harmonia intelektu ze światem intuicji, zmysłów oraz popędów. Prof. zw. dr hab. Lech Zacher (Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie) wyakcentował dyfuzję i ambiwalencję techniki akcentując konieczność rozwoju nie tyle technologii komputerowych, co raczej ludzkiej mądrości. Prof. zw. dr hab. Bożena Muchacka (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) przedstawiła szanse i zagrożenia dzieciństwa komputerowego w perspektywie medialnych przewartościowań wartości i roli rodziców w recepcji przez dziecko współczesnego świata. Prof. zw. dr hab. Zbigniew Semadeni (Uniwersytet Warszawski) wskazał na istotę procesów rozumowania w kontekście rachunku pamięciowego ukazując trudności w jego opanowaniu z powodu nieumiejętnego, często zaś niepotrzebnego, korzystania z technologii komputerowych. Ks. prof. zw. dr hab. Andrzej Maryniarczyk (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) sprecyzował warunek zachowania równowagi w korzystaniu z technologii: jest nim kształcenie siebie w filozofii, lecz nie w jakiejkolwiek, lecz w filozofii mądrościowej. Poszukuje ona przyczyn rzeczywistości, której integralnym elementem są obecnie techniki komputerowe, posiadające sobie właściwe przyczyny wymagające ich rozumienia. Natomiast dr hab. Maria M. Boużyk (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) podjęła próbę analizy fenomenu społeczeństwa ponowoczesnego wskazując na jej dwa wyznaczniki: użyteczność oraz ruchliwość opartą na kompetencjach. Prof. zw. dr hab. Sławomir J. Żurek (Kierownik Katedry Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) zaprezentował wyniki badań stanu czytelnictwa w Polsce 2016. Koniec scholaryzacji jest rozstaniem z literaturą. Spada liczba osób czytających prasę elektroniczną oraz internetowe serwisy informacyjne. Po zdiagnozowaniu zjawiska zostały podane środki zaradcze: opracowanie nowatorskiej metodyki literatury, kształtowanie motywacji wewnętrznej ucznia, medialne promowanie literatury. Upowszechnianiem literatury w środowisku cyfrowym zajmuje się zaś Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN, której działalność przedstawił dr Bartłomiej Szleszyński na przykładzie Nowej Panoramy Literatury Polskiej. Reprezentant Politechniki Wrocławskiej dr hab. Jan Wadowski podjął próbę opisu cywilizacji technicznej i ukazał główne trendy rozwojowe tłumaczące hipotezę „religii techniki” (Dawid F. Noble). Dr hab. Joanna Wyleżałek, Dziekan Wydziału Nauk Społecznych SGGW w Warszawie, opisała zjawisko zaniku kulturotwórczej funkcji uniwersytetu w warunkach cywilizacji technicznej. Dr hab. Jacek Breczko (Uniwersytet Medyczny w Białymstoku) zestawił i porównał trzy schematy etyczne, aby wskazać najbardziej wartościowy dla edukacji: połączenie indywidualizmu z altruizmem. Z kolei prof. UKSW dr hab. Stanisław Chrobak omówiłkulturę jakości życia w służbie aktywnego obywatelstwa. Natomiast prof. zw. dr hab. Irena Kurlak ((Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) poświęciła swój wykład warunkom humanistycznego oddziaływania wobec osób pozbawionych wolności.

Konferencja miała miejsce nie tylko w świecie realnym, lecz też wirtualnym - nie mniej rzeczywistym. Wykład „Pedagogika i wychowanie w dwóch światach dzisiejszej rzeczywistości” wygłosił w Second Life prof. zw. dr hab. Michał Ostrowicki założyciel Academii Electronica jako jednostki uczelnianej Uniwersytetu Jagiellońskiego (współpraca mgr Artur Banaszak WSGE im. Alcide De Gasperi).

Tytuły sesji panelowych wskazywały na wzajemne powiązania humanistyki z techniką, lecz sfery te zostały zaprezentowane z odmiennych punktów widzenia: „Humanistyka a cywilizacja techniczna”, „Edukacja a humanistyka i cywilizacja techniczna”, „Cywilizacja techniczna w humanistyce”. Wspólną myślą przewodnią sesji była próba zdiagnozowania współczesnej sytuacji technologicznego świata XXI wieku oraz podanie wskazówek umożliwiających funkcjonowanie w tej wirtualno-realnej przestrzeni. Zagadnienia ogólne stały się szerszym kontekstem dla przedstawicieli 27 ośrodków naukowych (uniwersytetów, szkół wyższych i akademii, z kraju i zagranicy) do ukazania kwestii bardziej szczegółowych. Będą one dostępne w formie monografii opublikowanej przez Wydawnictwo WSGE im. Alcide De Gasperi.

Tematyka konferencji dotyczyła fundamentalnych problemów pedagogicznych. Chodzi bowiem o to, jak przypominają teorie pedagogiczne najwyższej próby, aby w człowieku narodził się człowiek. Miejscem „rodzenia się” owego człowieczeństwa jest zaś dziś nie tylko świat realny, lecz również (przede wszystkim) świat wirtualny. Stąd potrzeba refleksji nad przenikaniem się owych przestrzeni, podjęta w trakcie niniejszej konferencji. Sukces społeczno – gospodarczy zależy jednak od humanistycznych principiów. Bez mądrości nie zostanie zrozumiana oraz wykorzystana rzeczywistość wirtualno-techniczna kształtowana przez nowoczesne technologie komputerowe – wykreowane przecież przez czynnik jak najbardziej humanistyczny – intelekt ludzki. Z tego powodu, jak wskazywali autorzy konferencyjnych wykładów, techniki cyfrowe to nie zawsze siła niszcząca wartości humanistyczne, które można przecież skuteczniej wyeksponować dzięki precyzji świata cyfrowego. Przykładem owej swoistej pedagogicznej równowagi jest przecież działalność Academii Electronica/Uniwersytet Jagielloński oraz Centrum Humanistyki Cyfrowej Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Pokonferencyjnym wnioskiem może być następująca teza: warunkiem skuteczności działania technologii informatycznych jest zachowanie równowagi w korzystaniu z ich potencjału zakodowanego (przez człowieka właśnie) w strukturze (tkance) świata techniki. Principium zachowania równowagi jest zaś ludzka mądrość.

Opr. dr Dorota Łażewska WSGE im. Alcide De Gasperi