Lokalne, niepozorne, niewidoczne – na marginaliach społecznych światów

W dniu 1 grudnia 2017 roku w Gminnym Ośrodku Kultury w Rudzicy odbyło się II Rudzickie Seminarium Naukowe – Wendelinaria 2017. Temat przewodni tegorocznej edycji brzmiał: „Lokalne, niepozorne, niewidoczne – na marginaliach społecznych światów”. Organizatorem wydarzenia było Towarzystwo Miłośników Rudzicy.

Spotkanie rozpoczęło się od dwóch wykładów mistrzowskich. Pierwszy z nich pod tytułem „Śląska religijność – analiza socjologiczna” wygłosiła prof. dr hab. Urszula Swadźba z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Profesor Swadźba opierając się na wynikach swoich badań socjologicznych przedstawiła obraz śląskiej religijności na obszarach zurbanizowanych. Zgromadzeni goście mieli również okazję zapoznać się z rysem historycznym. Śląska religijność została przedstawiona w czterech okresach historycznych tj. przed I Wojną Światową, w okresie międzywojennym, w czasach realnego socjalizmu oraz w trakcie transformacji systemowej.

Drugi wykład mistrzowski zatytułowany „Dostrzegać niepozorne. O wychodzeniu na peryferia i marginalia społecznych światów według papieża Franciszka”, wygłosił dr hab. Marek Rembierz z Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Mówił m.in. o niezrozumieniu przekazu papieża Franciszka w Polsce, a także o hejcie wobec papieża na polskich stronach internetowych. Profesor Rembierz nawiązywał wielokrotnie do słów papieża Franciszka również z czasów, gdy jako biskup Bergoglio mówił o wychodzeniu na peryferia i dążeniu do inkluzji – o tym, że należy dostrzegać osoby wykluczone z dostępu do dóbr. Profesor wspomniał także o słowach papieża Franciszka na temat roli nauczyciela we włączaniu w krwioobieg kultury czy roli rodziców, którzy mają powrócić do procesu edukacji i aktywnie w nim uczestniczyć. Profesor nawiązał również do problemu migracji i niewolnictwa we współczesnym świecie.

Kolejnym prelegentem, który przedstawił swój referat, był dr Adam Pisarek. W wystąpieniu zatytułowanym „Peryferia gościnności” przedstawiono gościnność jako wartość poza głównymi szlakami komunikacyjnymi, poza centrami, poza szlakami handlowymi. Dr Pisarek mówił również o roli gościnności, która pozwala utrzymywać więzi, ale jest również przyjmowaniem przybyszów.

Po trzech pierwszych wystąpieniach odbyła się krótka dyskusja, którą rozpoczął Juliusz Wątroba, znamienity poeta pochodzący z Rudzicy. Nawiązał do miejsca, które jest szczególnie ważne w społeczności Rudzicy, a mianowicie doliny św. Wendelina. Przypomniał jak to miejsce wyglądało w czasach jego młodości oraz że należy chronić w taki sposób, aby zachowało swój autentyczny urok.

Po krótkiej przerwie powróciliśmy do wystąpień zaproszonych gości. Dr Jarosław Legięć, który był również uczestnikiem zeszłorocznego seminarium, przedstawił referat pt. „Peryferia życia społecznego a wspólnoty lokalne”. Na początku zadał ważne pytanie: Jakie znaczenie mają wspólnoty lokalne umiejscowione na peryferiach? Mówił o ich pięknie, o solidarności, a także roli wspólnot lokalnych. Wspomniał również o wartościach, jakimi kieruje się wspólnota lokalna.

Kolejnym prelegentem był dr Stanisław Ciupka, który w swoim referacie odnosił się do katolickiej nauki społecznej i jej roli w kształtowaniu wartości etycznych w biznesie. Stwierdził, że istnieje potrzeba większej odpowiedzialności społecznej w biznesie, a zarządzanie nie może być nastawione wyłącznie na dobrostan właścicieli. Ważne jest również otoczenie biznesu, czyli pracownicy, klienci, kontrahenci.

Mgr Piotr Czakon przedstawił interesujący i bardzo aktualny problem prekaryzacji pracy, problem zarówno globalny, jak i lokalny. W swoim referacie omówił zjawisko prekariatu oraz jego cechy. Mgr Czakon realizuje obecnie projekt badawczy, w którym stara się poznać jakie są doświadczenia i świadomość młodych ludzi w odniesieniu do tymczasowych, elastycznych form zatrudnienia w Polsce, Czechach i na Słowacji.

Kolejny referat zatytułowany „Na peryferiach wielkiej historii. Pamięć zbiorowa i rodzinna w społecznościach lokalnych” został zaprezentowany przez dr Marcina Biernata, który pokrótce przedstawił problematykę pamięci zbiorowej i rodzinnej, a następnie przedstawił kilka przykładów tego jak społeczność lokalna pamięta o wydarzeniach z „wielkiej historii” i o jej bohaterach.

Dr Rafał Cekiera w swoim wystąpieniu odniósł się do problematyki życia rodzinnego na odległość w okresie, kiedy tradycyjne listy stanowiły podstawowe źródło komunikacji transnarodowej. Problem został omówiony na przykładzie korespondencji listowej prowadzonej pomiędzy 1948 a 1980 rokiem pomiędzy Emilią Pinocy, pracującą w Brazylii i Argentynie siostrą zakonną, a jej rodziną w Rudzicy. W swoim referacie odniósł się do takich kwestii jak struktura i forma listów, kontekst wydarzeń w nich opisywanych czy sposoby podtrzymywania rodzinnych więzi. Analiza wykazała rozumienie rodziny w listach jako bytu przekraczającego nie tylko ograniczenia przestrzeni, ale także odnoszące rodzinne relacje do ponadczasowej rzeczywistości.

W kolejnym wystąpieniu, mgr Patrycja Kowalik przedstawiła nam polskie społeczeństwo w obiektywie sławnej polskiej fotograf Zofii Rydet. Zgromadzeni mieli okazje zapoznać się jednym z najważniejszych dzieł fotografii polskiej w XX wieku, wysłuchać także kilku ciekawych anegdot związanych z pracą w terenie wybitnej fotografki.

Na koniec Seminarium wystąpił mgr Mateusz Konior z analizą „piłkarskich peryferii” – przedstawił bardzo ciekawą inicjatywę przyjaciół, która skupiła się wokół amatorskiego grania w piłkę nożną. Postanowili oni stworzyć drużynę piłkarską, którą nazwali „Janusze futbolu” – ich żony i partnerki określają się z kolei imieniem „Grażynki”. W tym interesującym wystąpieniu mieliśmy okazję zobaczyć jak tworzyła się grupa społeczna skupiona wokół wartości, jaką jest miłość do piłki nożnej.

Na koniec zgromadzeni goście mieli okazję do długiej i owocnej dyskusji, w której pojawiały się kwestie etyki w biznesie, tworzenia się grup społecznych i wiele innych. Ostatnią częścią Seminarium był uroczysty obiad przygotowany przez Towarzystwo Miłośników Rudzicy. Drugą edycję Rudzickiego Seminarium Naukowe – Wendelinaria 2017 podsumowała i oficjalnie zakończyła prezes Towarzystwa Miłośników Rudzicy mgr Teresa Marekwica, podkreślając że było to spotkanie niezwykle interesujące, podczas którego w przyjaznej atmosferze toczono dyskusje na tematy ważne i ciekawe. Już dziś zapraszamy na kolejną edycję Wendelinariów w roku 2018!