IDEA KONGRESU

Szczególne miejsce, jakie cmentarz zajmuje w kulturze, przekłada się na podejmowane nad nim badania naukowe, prace dokumentacyjne a także refleksję w różnych obszarach wiedzy – naukach humanistycznych i społecznych oraz ścisłych i technicznych. Prowadzone studia mają charakter rozproszony, specyficzny dla poszczególnych nauk. Stąd idea kongresu, który w założeniu ma stać się cyklicznym spotkaniem naukowców, a także osób zajmujących się dokumentacją cmentarzy czy społecznie sprawujących nad nimi opiekę. Proponowany zjazd ma być okazją do wymiany koncepcji, doświadczeń, inter- i transdyscyplinarnych inspiracji oraz ma tworzyć przestrzeń kształtowania nowych perspektyw i relacji, mogących skutkować powstaniem zespołów badawczych. Planowany kongres pomyślany jest jako miejsce zarówno referowania wyników badań, jak i prezentowania specyfiki oraz metodologii podejmowanych prac, a także inicjowania współpracy między dyscyplinami.

ZAŁOŻENIA KONGRESU

Kongres ma na celu pogłębienie wiedzy i rozwijania badań oraz prac dokumentacyjnych dotyczących cmentarzy. Nasza inicjatywa skupia się przede wszystkim na zagadnieniach związanych z historią, konserwacją i renowacją cmentarzy, walorami artystycznymi architektury i sztuki cmentarnej, wyzwaniami przyszłości tak w aspekcie artystycznym, jak technicznym i społecznym, kulturowym znaczeniem cmentarzy, a wreszcie filozoficznymi fundamentami ich obecności w świecie. Interesują nas cmentarne zwyczaje, tradycje i mitologia, język, epigrafika nagrobna i literatura, przekazy ludowe, badania nad roślinnością oraz studia archeologiczne, uwarunkowania prawne i społeczne znaczenie nekropolii jako swoistej heterotopii. Proponujemy także spojrzenie na cmentarz jako przedmiot refleksji uprawianej w nurcie filozofii krajobrazu, studiów nad pamięcią czy historii środowiskowej.

Koncentrujemy się na cmentarzach i miejscach pochówku związanych z szeroko pojętą kulturą polską, tak krajowych, jak i znajdujących się poza granicami, jednak chętnie widzieć będziemy wypowiedzi podejmowane z szerszej, ponadnarodowej perspektywy.

Zachęcamy do refleksji zarówno nad wielkimi nekropoliami, jak i wiejskimi cmentarzykami. Pragniemy inicjować dyskusję wokół zagadnień związanych z cmentarzami bezwyznaniowymi i wyznaniowymi, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności przestrzeni grzebalnych funkcjonujących według kryterium religijnego czy etnicznego, znajdujących się na terenie współczesnej Polski, a w kontekście historycznym także na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (np. cmentarze prawosławne, tatarskie, karaimskie, muzułmańskie, łemkowskie, ormiańskie, ukraińskie, żydowskie, niemieckie, a także cmentarze wojenne i wojskowe, epidemiczne i inne). Nasze zaproszenie kierujemy również do praktyków: przedstawicieli organizacji społecznych, grup i osób zajmujących się dokumentacją cmentarzy i opieką nad nimi, dla których przewidziany jest specjalny panel.