Zakład Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich wraz z Kołem Naukowym Teorii Literatury „Parabaza” zaprasza na konferencję „Podmioty bezczynności”.

Jan Błoński w eseju Biedni Polacy patrzą na getto (1987) pisał, że krew cudza obciąża, a własna – budzi żal, litość i szacunek. Pisał, że każda przelana krew domaga się refleksji, postawi nas przed obowiązkiem i koniecznością odpowiedzi. Czy jednak ta odpowiedź nadchodzi? Po fali protestów społecznych w ostatnich latach, po braku reakcji na ostatnie kryzysy migracyjne i ignorowaniu rozmaitych praktyk wykluczenia dotykających mniejszości, po dekadach obojętności na nadciągającą katastrofę klimatyczną, po niespełnieniu obietnic ekonomii rozwoju czujemy obowiązek zapytania (samych siebie przede wszystkim) o naturę bezczynności. W konsekwencji nie interesuje nas bezczynność jako temat, lecz jako problem do rozważenia w ujęciu krytycznym (zarówno w ujęciu literaturoznawczym, jak i społecznym czy filozoficznym).

Bezczynność, bierność, bezsilność, obojętność, apatia, gnuśność, wygodnictwo, koniunkturalizm, marazm, stagnacja, niemożność, impotencja, immobilizacja, jałowość, atrofia, acedia, powstrzymywanie się od działania… to nie jest ciąg synonimów. Ten szereg w jakiejś mierze przybliża jednak niejednoznaczność i mnogość odcieni zjawiska, którym chcielibyśmy się zająć. Bezczynność nie jest przez nas rozumiana bezosobowo, abstrakcyjnie. Zawsze jest czyjaś: społeczności, instytucji, grupy, jednostki, twórcy.
Tytuł konferencji można łączyć z podmiotem czynności twórczych, jednym z kluczowych terminów polskiej szkoły komunikacji literackiej, którą swego czasu chcieliśmy poddać rewizji. W tym momencie formuła tytułowa sugeruje jedynie szersze tło konferencji, którym jest przekonanie możliwości wykorzystania narzędzi literaturoznawstwa teoretycznego w odniesieniu do problematyki społecznej z jednoczesnym otwarciem na jezyki innych dyscyplin. Tym samym konferencja jest kontynuacją formuły wypracowanej na spotkaniach w 2021 roku.

Proponujemy następujące kręgi tematyczne:

1. Wykładniki bezczynności:
⭕️ bezczynność wpisana w strukturę dzieła – degradacja roli fabuły, wsobność liryki, zanik „dziania się” w dramacie, wykładniki inercji w sztukach nieliterackich, nieskuteczność performansu;
⭕️ bezczynność czynności twórczych i interpretacyjnych;
⭕️ niespełnienie komunikacyjne – wymiary braku sprawczości tekstów kultury.

2. Bezczynność myśli:
⭕️ bezczynne i czynne teorie – analiza bezproduktywności koncepcji naukowych;
⭕️ zaangażowanie badacza – dekonstrukcja opozycji badacz-działacz;
⭕️ bezczynność (?) instytucji (akademii, teatru, itd.) wobec praktyk przemocy.

3. Historie bezczynności:
⭕️ bezczynne grupy społeczne i te dotknięte bezczynnością;
⭕️ mechanizmy sterowania bezczynnością;
⭕️ naturalizacja, odhistorycznienie jako formy legitymizacji bierności;
bezczynność a biurokratyzacja i PR-yzacja rzeczywistości.

PLANOWANA JEST MONOGRAFIA POKONFRENCYJNA W SERII "PARABAZA" WYDAWNICTW UW