Cykl konferencji „Życie prywatne Polaków w XIX wieku” wkracza w drugą dekadę tematem trudnym, ale w kontekście oglądu egzystencji człowieka niezmiernie ważnym – przenosi uwagę na ostatni akord życia – umieranie. Ostatnia droga, śmierć, żałoba to zagadnienie szczególnie mocno wybrzmiewające w dobie rozbiorów. Śmierć bohaterów na polu walki za ojczyznę, śmierć jako kara za udział w ruchach narodowych, śmierć z dala od ojczyzny – na emigracji, śmierć na zesłaniu, żałoba w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, żałoba narodowa – to zagadnienia, do których współcześni odwoływali się często, i które odcisnęły emocjonalne piętno na postrzeganiu całej epoki. Jednocześnie jest to temat dziewiczy od strony prywatności, odbioru społecznego, dziedzictwa kulturowego.  Proponowana perspektywa poznawcza stawia sobie za cel naukową refleksję nad obrazem kresu życia, przeżywaniem agonii, śmierci i żałoby przez przedstawicieli różnych warstw społecznych; nad miejscem śmierci i żałoby w przestrzeni społecznej; nad emocjami związanymi ze śmiercią. Do dyskusji nad indywidualnymi i zbiorowymi formami odprowadzania ludzi na drugą stronę i strategiami radzenia sobie z pustką po ich stracie pragniemy zaprosić przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, w tym historyków, historyków sztuki, literaturoznawców, historyków kultury, antropologów historii, etnologów, muzealników i archiwistów.

Proponowane zagadnienia:

‒ Historia umierania/śmierci jako perspektywa badawcza;

‒ Tabuizacja śmierci w XIX-wiecznym społeczeństwie;

‒ Śmierć, umieranie, żałoba w XIX-wiecznej intymistyce;

‒ Śmierć w domowym zaciszu, śmierć w rodzinie, śmierć dziecka;

‒ Mitologizacja śmierci bohaterów narodowych;

‒ Pogrzeby patriotyczne;

‒ Różnorodność form wyrażania smutku po stracie; 

‒ Zróżnicowanie kulturowo-obyczajowe umierania mężczyzn i kobiet;

‒ Formy opieki nad umierającymi;

‒ Doświadczenie żałoby w różnych środowiskach i grupach społecznych (wspólnotach   
   emocjonalnych);

‒ Żniwo epidemii i klęsk żywiołowych;

‒ Śmierć w pojedynkach;

‒ Wypadki i zabójstwa opisywane w XIX-wiecznej prasie;

‒ XIX-wieczne nekrologi;

‒ Akty ostatniej woli – wokół XIX-wiecznych testamentów;

‒ Problematyka XIX-wiecznych samobójstw;

‒ Wdowieństwo w różnych środowiskach społecznych;

‒ Ludowe rytuały związane ze śmiercią i pochówkiem;

‒ Usługi pogrzebowe w XIX wieku;

‒ Rytuały, ceremonie i mowy pogrzebowe;

‒ XIX-wieczna medycyna wobec umierania i śmierci;

‒ Śmierć w malarstwie i literaturze XIX wieku;

‒ Muzyka funeralna;

‒ XIX-wieczne nekropolie;

‒ Fotografia pośmiertna;

‒ Epitafia i pomniki, jako forma komemoracji zmarłych;