Wyrażenie „praktyki lekturowe”, kodyfikujące w tym roku ramy problemowe naszej konferencji zostało zapożyczone od francuskich historyków książki i czytania, przede wszystkim Rogera Chartiera [Od historii książki do historii lektury…, Czy książki wywołują rewolucje? Szkice z historii książki, lektury i kultury piśmiennej…], ale także Henri-Jeana Martina [Narodziny książki…] i Jeana M. Hébrarda [Discours sura la lecture (1880-2000)…]. Przywołani badacze akcentują wprawdzie nieco odrębne aspekty zjawiska, a pisząc o praktykach lekturowych mają na myśli pewien złożony proces deszyfracji, rozumienia i praktycznego „użycia” tekstów (szczególnie drukowanych w formie kodeksu), który to proces ma charakter nie tylko intelektualny, ale również materialny, jednakowoż im właśnie zawdzięczamy przesunięcie badawczej orientacji z historii książki na historię praktyk lekturowych. Między innymi R. Chartier analizując profil implikowanego czytelnika (czyli wyobrażenia wydawcy o kompetencjach odbiorcy, do którego się zwraca), charakteryzując zamierzchłe wspólnoty lekturowe, pochylając się nad tematem nowożytnej kultury piśmiennej, jednocześnie przekonuje, że „należy rozpatrywać świat tekstów jako świat przedmiotów materialnych lub performance’ów, a świat czytelników – jako świat wspólnot, do których owi czytelnicy przynależą i które określają pewien zbiór kompetencji, konwencji i sposobów użytkowania pisma” [Czy książki wywołują rewolucje…, s. 10].

Inspirowani m.in. tymi ustaleniami, osią konferencyjnej dyskusji uczynić chcemy właśnie „praktyki lekturowe” (jednostkowe i społeczne) związane z czytaniem, stanowiącym wypracowaną przez określoną zbiorowość kompetencję kulturową, nabywaną w procesie socjalizacji [E. Long, O społecznej naturze czytania…]. Sposoby jego praktykowania noszą znamiona cielesno-materialne, to swoisty obyczaj, który polega na wykonywaniu powtarzalnych, zrutynizowanych czynności w określony sposób, analogicznie rzecz ma się w przypadku „praktyk medytacyjnych”, „kulinarnych” czy „podróżniczych” [R. Chymkowski, W stronę antropologii praktyk lekturowych…, M. Moryl, Antropologia odbioru literatury… ].

Podczas konferencji proponujemy podjęcie na nowo namysłu nad fenomenem i istotą zjawiska „praktyk lekturowych” w społeczeństwie nadmiaru przekazów medialnych i informacji, w czasach silnie naznaczonych rozwojem cyfrowych technologii. W nowych kontekstach chcemy poszukać odpowiedzi na zasadnicze pytania: kto czyta? co czyta? gdzie i kiedy to robi?, w jaki sposób i za pośrednictwem jakich narzędzi? dlaczego i po co?, jak rozumie i do czego wykorzystuje czytane teksty?

Poszukując odpowiedzi na te (i inne) pytania, chcemy skupić się na refleksji wokół następujących zagadnień:

• Badania praktyk lekturowych, czytania i czytelnictwa w Polsce i na świecie.
• Techniczne i społeczne wymiary zjawiska lektury.
• Czytanie i czytelnictwo w dobie elektronicznej transmisji kultury pisma/ Współczesna kultura czytelnicza/ Czytanie jako forma uczestnictwa w kulturze.
• Różnorodność praktyk lekturowych/ Modele czytania/ Style odbioru i doświadczenia lektury/  Zainteresowania i preferencje czytelników/ Sposoby i sytuacje lektury/ Drogi inicjacji czytelniczej.
• Nowe kategorie czytelników/ Subkultury czytelnicze.
• Praktyki lekturowe w sieci i środowisku cyfrowym/ Czytanie społecznościowe: platformy, chmury, tagi, aplikacje etc.
• Zmiana form praktyk lekturowych wobec dominacji kultury ruchomego obrazu.
• Zachowania i potrzeby lekturowe różnych grup czytelników a rynek książki.
• Przekształcenia formy książki w kontekście (nowych) potrzeb czytelniczych.
• E-booki, audiobooki i synchrobooki – podaż na rynku i wybory lekturowe.
• Rozwój rynku e-książek oraz usług abonamentowych. Model abonamentowy w czytelnictwie.
• Ekran czy papier? Rodzaj medium a percepcja tekstu i doświadczenia lekturowe/ Czytanie vs. słuchanie książki a procesy percepcyjne.
• Praktyki lekturowe a sztuczna inteligencja.
• Nowoczesny marketing książki, czytania i czytelnictwa/ Cyfrowe narzędzia promocji i reklamy książki, czytania i czytelnictwa.
• Aktywizacja czytelników i animacja czytelnictwa.
• Instytucje wspierające społeczny obieg książki i „społeczna infrastruktura czytania”.
• Obrazy czytania i czytelnika w mediach.

Można również zgłaszać tematy własne, wychodzące poza proponowane obszary.

Do udziału w konferencji zapraszamy badaczy kultury książki i mediów, bibliologów, komunikologów, medioznawców, a także antropologów, historyków, socjologów, literaturoznawców oraz przedstawicieli innych dyscyplin i profesji, których badania i/lub działania zmierzają w kierunku wypracowania narzędzi oraz warsztatu, umożliwiających odzwierciedlenie „wielopłaszczyznowego”, jak najbardziej kompletnego obrazu zjawisk lektury, a przy tym użytecznych w ich holistycznym opisie: od jej uwarunkowań powiązanych z materialnymi (edytorskimi, rynkowymi, technologicznymi) aspektami społecznego życia książki, przez fundamenty instytucjonalne (projektujące i nadzorujące zadania instytucji obiegu książki, wpływających na procesy recepcji, ale też na kształtowanie się i upowszechnianie oferty, kanonów i powszechników lekturowych), aż po tworzenie się kręgów publiczności pełniących ustalone funkcje i zadania w tzw. systemie książki.

Konferencja odbędzie się zdalnie, za pośrednictwem platformy MS Teams.

Językami roboczymi konferencji są polski, ukraiński, angielski.

Koszt udziału w konferencji wynosi 300 zł. (250 zł. dla członków PTKS).

Osoba do kontaktu: dr Renata Malesa renata.malesa@mail.umcs.pl