20 lat reformy samorządu terytorialnego - próba ewaluacji


MINIONA -

Centrum Dialogu im. Jana Pawła II
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4

Z okazji dwudziestolecia uchwalenia ustaw reformujących ustrój samorządu terytorialnego, które wprowadziły trójstopniowy podział samorządu, Fundacja Prawa, Nauki i Przedsiębiorczości we współpracy z Katedrą Myśli Politycznej UMK w Toruniu i Zakładem Edukacji Obronnej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego PWSZ w Płocku zaprasza na konferencję „20 lat reformy samorządu terytorialnego – próba ewaluacji”, która odbędzie się 7 czerwca 2018 w Toruniu. Głęboka reforma owocująca zmianą oblicza samorządu, potrzebowała z pewnością wiele czasu, by mogła odpowiednio zafunkcjonować. 20 lat to jednak okres na tyle długi, by można było dostrzec skutki wprowadzonych rozwiązań. To także czas pozwalający na sformułowanie propozycji korekt, wynikających z zaobserwowanych problemów.

Zmiana modelu funkcjonowania województw i ich przekształcenie w ciała szczebla regionalnego miały wzmocnić te struktury i przystosować je do sprawniejszego udziału w funduszach strukturalnych po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Powstanie powiatu, w tej sytuacji, było z kolei motywowane chęcią pozostawienia blisko środowisk lokalnych szeregu kompetencji, które dotąd realizowały województwa. Silne samorządy województw wchodzą jednak coraz częściej w rywalizację z rządem centralnym nie tylko proponując odmienne rozwiązania poszczególnych problemów, których rozwiązanie wymaga ich kooperacji, ale także biorąc aktywny udział w sporach między koalicją a opozycją na poziomie krajowym. W ostatnim czasie zjawisko to nabrało szczególnego znaczenia, w znaczniej mierze za sprawą działań władz centralnych. Z kolei powiaty są przez niektórych komentatorów oceniane jako nieefektywne i generujące niepotrzebne koszty. Czy zatem najważniejsze zmiany wprowadzone w toku reformy nie zaowocowały nowymi problemami?

Wraz z reformą zachodziły nie tylko zmiany instytucjonalne. Dochodziło jednocześnie do głębokiej ewolucji oblicza polityki ugrupowań politycznych rywalizujących o władzę i wpływy w organach samorządu terytorialnego. W nowym otoczeniu rywalizacja ta zmieniała swoje oblicze. Warto prześledzić więc także skutki reformy w tej sferze biorąc pod uwagę chociażby takie zagadnienia, jak tworzenie się mechanizmów kooperacji ugrupowań na płaszczyźnie lokalnej czy też pojawianie się zachowań patologicznych w związku z ich rywalizacją.

Chcąc szczegółowo zająć się wskazywanymi problemami, zamierzamy przeanalizować je w kilku blokach tematycznych:

1.Kierunki reformy samorządowej – najważniejsze sukcesy, problemy i niepowodzenia

Chcemy odnieść się do założeń reformy formułowanych w procesie tworzenia wprowadzających ją przepisów. Mamy też nadzieję na zweryfikowanie, w jakim stopniu osadzone w rzeczywistości okazały się być nadzieje z nią wiązane. Chcemy dostrzec podstawowe trudności, jakie pojawiły się zarówno w związku z wprowadzaniem reformy, jak i funkcjonowaniem nowego modelu.

2.Samorząd terytorialny w myśli politycznej w III RP

Reformy rządu AWS-UW były realizacją projektów wypracowywanych przez lata. Warto pochylić się nad pytaniem o źródła wprowadzonej reformy. Jej funkcjonowanie było także przedmiotem krytycznego namysłu. Rzeczą bardzo pożyteczną byłoby wyeksponowanie najbardziej wartościowych jego efektów.

3. Udział samorządu terytorialnego w procesie integracji Europejskiej

Samorząd terytorialny odniósł wiele sukcesów w działaniach na rzecz produktywnego wykorzystania funduszy unijnych. Obok nich nie brakowało jednak licznych błędów. Trudno nie dostrzec problemu wzrastającego zadłużenia samorządów partycypujących w unijnych programach. Uwagi wymaga także problem wykorzystywania tych funduszy oraz wkładu własnego samorządów na finansowanie przedsięwzięć, które nie przyniosły wspólnotom lokalnym istotnych korzyści. Warto pochylić się nad uwarunkowaniami decydującymi o powodzeniu konkretnych samorządów i przedsięwzięć i porażkach innych.

4. Funkcjonowanie powiatu

Pragniemy sformułować ocenę tej instytucji biorąc pod uwagę zróżnicowane czynniki: zdolność do wykonywania powierzonych mu zadań, dyscyplinę finansową, rolę w kształtowaniu związków na poziomie lokalnym. Pragniemy naświetlić też problemy związane ze zmianą statusu części miast, które stały się siedzibami samorządu powiatowego po kilku dekadach korzystania ze statusu stolicy województwa. Spróbujemy wreszcie odpowiedzieć, czy wprowadzenie powiatu było trafnym rozwiązaniem.

5. Rywalizacja polityczna i marketing polityczny na poziomie samorządu terytorialnego

Stworzenie dużych województw zwiększyło w ich ramach rolę podziałów ze szczebla centralnego. Wyniki w wyborach do sejmików województw, podobnie jak w wyborach na stanowiska prezydentów największych miast są rozpatrywane w znacznej mierze z perspektywy ich znaczenia dla sporów w ramach systemu partyjnego. Niestety wpływa to także niekorzystanie na wzorce kooperacji funkcjonujące na tym poziomie. Ten niezwykle frapujący temat wymaga osobnego omówienia. Konieczne jest także przeanalizowanie procesów profesjonalizacji polityki na szczeblu samorządowym, w tym także profesjonalizacji kampanii wyborczych.

6. Realizacja zadań w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i bezpieczeństwa społecznego przez jednostki samorządu terytorialnego

Między samorząd województwa i samorząd powiatowy podzielono wiele kompetencji dotyczących bezpieczeństwa i porządku publicznego. Czy sposób w jaki tego dokonano okazał się być właściwy? Jakie rozwiązanie szczegółowe poszczególnych problemów odegrały rolę wzorcowych, a jakie winny być poprawione? W jakiej mierze samorządy okazały się podmiotem sprawnym, gdy idzie o tworzenie, dostosowywanie i ochronę infrastruktury bezpieczeństwa? Władze samorządowe, będąc z założenia blisko różnego rodzaju problemów społecznych, winny być szczególnie sprawne w ich rozwiązywaniu. Czy istotnie tak się dzieje? Czy wreszcie instytucje samorządu terytorialnego były w stanie współtworzyć tkankę wspólnotową społeczności lokalnych w ostatnim dwudziestoleciu?

Informacje organizacyjne:
Zgłoszenia będą przyjmowane do 7 maja
Opłata konferencyjna będzie wynosić:
• Dla pracowników naukowych 500 zł (z noclegiem) 380 zł (bez noclegu) 
• Dla doktorantów: 415 zł (z noclegiem); 350 zł (bez noclegu) 
Opłat należy dokonywać po potwierdzeniu zgłoszenia w terminie do 14 maja 2018 r.
Opłata zawiera wyżywienie podczas konferencji, a także koszt wydania tomu pokonferencyjnego. Organizatorzy informują jednocześnie, że wszystkie zgłoszone teksty zostaną zrecenzowane i to wynik recenzji zadecyduje o publikacji.

Komitet organizacyjny:
dr hab. prof. UMK Grzegorz Radomski
dr Arkadiusz Fordoński
mec. Szymon Migała

Zgłoszenia przyjmujemy pod adresem:






Aktualizacja:  2018-04-16 21:10:03