IV Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Polonijna Wschodnie i zachodnie emigracyjne szlaki Polaków. Ślady polonijnej obecności w kulturach świata – dziedzictwo duchowe
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4
Koncepcja konferencji:
20-21 XI 2014 roku w Poznaniu będzie miała miejsce czwarta edycja, organizowanej corocznie konferencji poświęconej Polonii i polskiemu wychodźstwu, emigracji, pt.: Wschodnie i zachodnie emigracyjne szlaki Polaków. Przemierzając bogate i wielowątkowe obszary poznawcze tematyki polonijnej i polskiej kulturowości pragniemy się skupić na aktualności procesu wychodźczo-emigracyjnego i jednocześnie obecności emigracyjnej Polonii w społecznościach świata wraz z jej więzią kulturową z ojczyźnianym matecznikiem. Zastanowimy się nad fenomenem i zarazem dramatem polskiej emigracji, wychodźstwa, nad istotą odmienności polskiej obecności pośród narodów i społeczeństw świata.
Celem konferencji jest uchwycenie emigracyjnych dróg Polaków i zachowanych śladów ich obecności, dokonanie analizy tychże emigracyjnych losów oraz systematyzacji wyników przeprowadzonych bądź będących w trakcie prowadzenia badań dotyczących kulturowej (w szerokim rozumieniu) obecności Polaków i Polonii w społeczeństwach, w których przyszło im realizować swe życiowe spełnienie się, wraz z uchwyceniem roli polskiego duszpasterstwa emigracyjnego jako posłudze sakramentów podtrzymaniu kulturowości cywilizacyjnej Polaków na wychodźstwie lub wspólnotach polonijnych – w szeroko rozumianej ich integracji. W szczególności chodzi o określenie, ustalenie bądź rozpoznanie:
- jakie są to emigracyjne szlaki Polaków;
- jak one przebiegły, czym były warunkowane, jakie determinizmy spowodowały dramat rozstania z Polską, Rzeczpospolitą;
- jak ukształtowały się emigracyjne obecności Polaków i Polonii w kulturach społeczności bądź społeczeństw tego samego matecznika cywilizacyjnego lub poza nim;
- jaką dominującą cechę przybrały one, za pomocą której możliwe byłoby dokonanie charakterystyki tożsamości religijnej, kulturowej, politycznej itd.;w jakim stopniu kulturowość Polaków, a nawet cywilizacyjność polska, naznaczona tkwieniem w Slaviae occidentalis, pozwoliła im na wniesienie w środowiska społeczeństw i państwowości innych kultur: zachodnioeuropejskich i wschodnio-europejskich, a także pozazachodnioeuropejskich i pozawschodnioeuropejskich, niepowtarzalnej obecności emigracyjnej – polonijnej;
- jakie cechy bądź jaką charakterystykę owa obecność przejawiła w różnych społeczeństwach; jaki wpływ na postawy kulturowe tychże społeczeństw wywarły owe kulturowe implamentacje Polonii;
- jak różne rodzaje tożsamości kolektywnej krajów docelowej emigracji bądź repatriacji wpłynęły na kształt tejże polonijnej obecności;
- jakie nabyła specyficzne cechy w zależności od krajów, ich kultur, systemów gospodarczych itd.jakie pozostały świadectwa (piśmiennicze i inne) po tychże obecnościach; jakie ukazuje one nieznane losy i wkład Polaków lub polonijnych wspólnot w określone lokalne kulturowości;
- jaki nieznany badawczo świat kulturowy człowieczego spełnienia się w jestestwie ukazuje się w treści tychże świadectw;
- jaka okazała się i zarazem jest rola polskiego duszpasterstwa emigracyjnego w twórczym kształtowaniu tychże obecności Polonii; na czym polega fenomen polskiej kultury katolickiej w środowisku polonijnym. W tym kontekście może zostać badawczo uchwycony i zanalizowany problem roli polityki w procesach emigracyjnych, a równolegle wpływ procesów emigracyjnych na zmiany polityki oraz kultury politycznej, kultury masowej i wysokiej. Chodzi o odpowiedź na pytanie, na ile emigracyjności ludzkie wymuszają określone zmiany polityczne i kulturowe, a jeśli tak – to, jakie.
Konferencja – z jednej strony wykazuje charakter badawczy i systematyczny, podejmując studia nad archiwalnymi zasobami lub nie poddanymi jeszcze uorganizowaniu źródłami obecności emigracyjnej Polaków bądź twórczej działalności środowisk polonijnych; z drugiej strony ma charakter analityczny i porównawczy. Przedstawione zostaną szlaki emigracyjne Polaków i obecności emigracyjnej Polaków, a także twórcze obecności środowiska polonijnych w społeczeństwach europejskich – zachodnioeuropejskich i wschodnioeuropejskich – a także w społeczeństwach pozaeuropejskich i kulturach świata od końca XVIII stulecia. Konferencja umożliwi przeprowadzenie dyskusji porównującej różne obecności środowisk emigracyjnych i repatriacyjnych, przymusowych zsyłek itd. Pozwoli uchwycić czynniki i warunki odpowiedzialne za specyficzny charakter polonijnej obecności i Polonii w poszczególnych społeczeństwach – kulturach i cywilizacjach. Wyjaśnienia będą miały nie tylko „teoretyczny” charakter (w sensie uchwycenia istoty zjawiska emigracyjnego i polonijnej wspólnotowości). Będą mogły być wykorzystane w celach praktycznych dla przewidywania nadchodzących trendów kulturowego rozwoju społeczeństw oraz dla ewentualnego kierowania procesami modernizacyjnymi kształtującymi społeczeństwa obywatelskie doby informacyjnej itd. Taka, porównawcza analiza obecności środowisk polonijnych w życiu współczesnych społeczeństw świata globalnego pozwoli bowiem uchwycić specyfikę ducha świata pomodernego, przezwyciężanego w najbliższej przyszłości: kulturową współpracą, wzajemnym przenikaniem się lub rozwojem alternatywnych względnie niezależnych sposobów kształtowania określonych podmiotów zbiorowych, realizujących odmienne modele swego rozwoju.