Ciało w kulturze muzułmańskiej
Ciało stanowi element wielu przeplatających się dyskursów. Jest przedstawiane jako część świata natury, jako wytwór kultury, jest narzędziem, metaforą, symbolem, punktem odniesienia, „innym”, świętością, źródłem tożsamości, przyjemności, nieczystości, obżarstwa czy żądzy. Już od starożytności ciało było jednym z przedmiotów zainteresowań filozofów. Na przestrzeni wieków zastanawiano się nad związkiem duszy i ciała. Rozważano „sposoby posługiwania się ciałem”, oddziaływanie ciała na społeczeństwo i społeczeństwa na ciało.
Kulturowe uwarunkowanie ciała wydaje się szczególnie interesujące zarówno w kontekście dyskursu orientalistycznego jak i samych społeczeństw muzułmańskich, gdzie ciało i cielesność są stałym przedmiotem publicznych debat. Nie bez znaczenia jest tu religia, która wpływa na widzialność ciała, łącząc go z erotyką i seksualnością. Ponowoczesność przyniosła dodatkowe sposoby wizualizowania ciała – media, portale społecznościowe, blogi, czasopisma. Pojawiają się zatem nowe mody, nowe trendy, nowe ideały, których osią jest ciało człowieka (czasem ukryte, a czasem wystawione na widok innych, czasem osadzone w realiach lokalnych, a czasem nawiązujące do tego, co przyszło z „zewnątrz”). Postępująca technologizacja także wykorzystuje ciało człowieka przemieniając je i rekonstruując (np. poprzez operacje, wykorzystanie inżynierii genetycznej, tworzenie protez) a czasem nawet konstruując na nowo (futurystyczne wizje cyborgów i robotów). Ale ciało w kulturze muzułmańskiej, to także ważny temat traktatów medycznych, filozoficznych i teologicznych, a symboliczne (i nie tylko) reprezentacje ciała można odnaleźć także w literaturze i sztuce.
W ramach konferencji proponujemy następujące obszary tematyczne:
- Uroda i sprawność – o estetyce i kanonach piękna (a także upiększaniu), ale również o pielęgnacji ciała, higienie, ćwiczeniu ciała – od medytacji po sport i taniec;
- Zdrowie i choroba – czyli o odmiennych stanach ducha uzewnętrzniających się poprzez ciało, a także o chorym ciele – bólu, chorobie i chorowaniu, oraz umieraniu;
- Ciało a dusza – o podejściu do różnych aspektów cielesności w teologii i filozofii;
- Ars & erotica – czyli wyobrażenia ciała w sztuce oraz erotyka (w tym seksualność);
- Ciało stygmatyzowane – naznaczone bądź okaleczone rytualnie, czy estetycznie, niepełnosprawne, skalane i napiętnowane;
- Ciało a język – mówienie o ciele i częściach ciała, język ciała, ale także ciało w literaturze pięknej i poezji oraz w szeroko rozumianym piśmiennictwie;
- Poza ciałem – a zatem tam, gdzie ciało przestaje być ciałem; może to być utowarowienie ciała, ale i wszelkie zabiegi pozaustrojowe czy transplantacyjne, czy wreszcie inżynieria genetyczna.