Ja, szpieg. Autentyczni i fikcyjni agenci w literaturze, kulturze i mediach
Częstochowa, ul. Zbierskiego 2/4
Służby wywiadowcze to nie tylko najbardziej rozpoznawalny agent Jej Królewskiej Mości, lecz przede wszystkim cała obszerna — a wynikająca z czynników i potrzeb także pozaestetycznych dziedzina kultury istniejąca też w powiązaniu z realiami politycznymi. Nieprzypadkowo przecież słowo “szpieg” zostało w zimnowojennej literaturze szpiegowskiej zastąpiono określeniem “agent” czy “as wywiadu”, wskazując wyraźnie na podział znaczeniowy — po stronie dobra działali właśnie agenci wywiadu, po stronie zła — szpiedzy. Nie można również zapominać o tym, że o sukcesie fikcyjnych narracji szpiegowskich w literaturze, filmie czy grach wideo przesądza przede wszystkim fakt, że czerpią one ze świata zakulisowej polityki i faktycznej działalności służb wywiadowczych. W obliczu takich okoliczności, a także rosnącego zainteresowania tematyką tego typu, zapraszamy do podzielenia się z nami refleksją badawczą poświęconą następującej problematyce:
1. literature szpiegowska dawna I współczesna (James Fenimore Cooper, Edgar Allan Poe, Maurice Leblanc, Agatha Christie, Ian Flemming, Ken Follet, Robert Ludlum, Tom Clancy, Alistair MacLean, Gerard de Villiers, John Le Carre, Colin Forbes);
2. polska literatura szpiegowska (np. Andrzej Zbych Stawka większa niż życie, seria Druga Wojna Światowa, powieści milicyjne);
3. autobiografie i biografie szpiegów (np. VeraAtkins. Kobieta-szpieg, Śmierć dysydenta: Litwinienko, Krystyna Skarbek - Królowa podziemia czy zdrajczyni);
4. gry szpiegowskie, w tym zarówno stealth action video games ispy games (Metal Gear Solid, Golden eye 007 iinnegry z franczycybondowskiej, No One Lives Forever 2: A Spy in H.A.R.M.'s Way, Tom Clancy’s Splinter Cell, Starcraft Ghost, Assassin’s Creed);
5. filmy szpiegowskie (np. filmografia Jamesa Bonda, North by Northwest, Trzy dni Kondora, Tożsamość, Krucjata, Ultimatum i Dziedzictwo Bourne’a, Donnie Brasco, ÆonFlux, Zero Dark Thirty);
6. policjanci działający “pod przykrywką” (np. serial Święty, Miami Vice, Knight Rider,Viper, Alias, Legends);
7. “uśpieni” agenci (np. serialeThe Americans, Homeland);
8. kobiety-szpiedzy (np. Mata Hari, VeraAtkins);
9. faktyczni podwójni agenci (np. Kim Philby) i fikcyjni (np. James Bond, Jason Bourne, Severus Snape, Lucy Stillman);
10. wojny wywiadów, szpiegostwo przemysłowe i kartele przestępcze;
11. superagenci (np. Ghost in the Shell: Stand Alone Complex, Marvel’s Agents of S.H.I.E.L.D.) I agenci w fantastyce (Z archiwum X, Gwiezdnewrota);
12. komedie szpiegowskie (Szklanką po łapkach, Austin Powers, Johnny English, Get Smart,Kingsman, Mali Agenci, Inspektor Gadget, A więc wojna!, Nie zadzieraj z fryzjerem);
Dodatkowo, z okazji premiery 24. filmu o Jamesie Bondzie Spectre będziemy zainteresowani skomponowaniem paneli tematycznych, służących raczej krytycznej analizie Bonda jako figury kulturowej, aniżeli mnożeniu enuncjacji powielających oczywiste spostrzeżenia interpretacyjne — i poświęconych:
1. Gatunkowości filmów o Bondzie (sci-fi w Moonrakerze, kino akcji w Quantum of Solace, film sensacyjny The Man with the GoldenGun);
2. Wybranym wcieleniom agenta 007: macho, playboy, gentleman, prowokator i zabójca);
3. Figury popkulturowe (przeciwnicy i dziewczyny Bonda) i ich realizacje w kolejnych ekranizacjach;
4. Gadżety i productplacement w świecie franczyzowym (franchiseduniverse) Jamesa Bonda;
5. Filmy o Bondzie jako wielka narracja przełomu XX i XXI wieku i zwierciadło przemian społecznych, gospodarczych, kulturowych oraz dyskurs ideologiczny;
6. Analiza schematów fabularnych w tekstach o Bondzie po Strukturach narracyjnych u Fleminga Umberta Eco;
7. Widmowe organizacje w filmach o Bondzie (S.P.E.C.T.R.E., QUANTUM);
8. Bond zreinterpretowany czy Bond w kryzysie: rola filmów z Danielem Craigiem w dostosowaniu uniwersum bondowskiego do potrzeb współczesnego odbiorcy.